Verdwenen beeld - Muurschildering Adelaarstraat dreigt te verdwijnen

Het beeld van de stad verandert iedere dag, beelden die je niet meer ziet haalt Willem Geijssen terug en bespreekt ze. Vandaag over een beeldbepalende muurschildering die er nog wel is maar dreigt te verdwijnen.

Weliswaar is de muurschildering ‘Ducdalf met schepen’ op het hoekpand Bemuurde Weerd O.Z. 45 (aan de kant van de Adelaarstraat) nog niet geheel verdwenen achter de ontsierende graffiti van vernielzuchtige onverlaten, maar het moois is er wel af. Er zijn nu plannen om het te laten vervangen door een muurschildering van een adelaar.

De muurschildering is ondertekend met de naam Anne P. Boer en dateert uit 1978. Hij is daarmee de oudste van de stad en zou alleen al daarom gerestaureerd moeten worden. Net als het verderop in de straat bij de Nieuwe Keizersgracht hangende werk ‘Het Balkon’ uit 1980 van de acht jaar geleden overleden kunstenaar Hans van der Plas is hier sprake van een zogeheten trompe d’oeuil.

   Het trompe d’oeuil-effect, van de aan balken vastgespijkerde kreukelige papieren tekening, gaat nu echter voor een belangrijk deel verloren, omdat de ingescheurde onderkant van het schilderij en het golvende water grotendeels onzichtbaar geworden zijn. In ieder geval wordt de toeschouwer afgeleid door de in felle kleuren aangebrachte graffiti. Het idee van de maker, die ik telefonisch heb gesproken, was dat wanneer je naar rechts keek de tekening overging in de werkelijkheid. De bal op de muurschildering drijft als het ware zo het water van de Weerdsluis in en aan de ducdalf zou je een boot willen vastleggen.

   Op de website van Het Utrechts Archief wordt vermeld dat de muurschildering is ontstaan uit de fotowedstrijd ‘Leefmilieu’, uitgeschreven door de Adviesraad voor het Milieu van de gemeente Utrecht, maar dit verhaal is niet correct.

  De Rotterdamse kunstenaar Louis Looijschelder (1945) werkte van 1970 tot 1978 samen met zijn vrouw Anne P. Boer (1948) onder de naam Louis-Anne en zij werden door de gemeente Rotterdam aangezocht om de eerste muurschildering van die stad te maken op de Oude Binnenweg. Deze muurschildering is al jaren geleden geheel verdwenen, maar zo kwam  de gemeente Utrecht op het idee zelf ook iets dergelijks te willen hebben en werden de echtelieden daarvoor gevraagd.

Zowel Anne P. Boer als Louis Looijschelder zijn tot op heden actief in Rotterdam en beiden hebben ook internationale bekendheid verworven met de terugkerende thema’s water, zee, weemoed en nostalgie. Om redenen van persoonlijke aard werd de samenwerking beëindigd en is de signering van ‘Ducdalf met schepen’ door Anne P. Boer gedaan, omdat zij het werk heeft afgemaakt en later ook heeft gerestaureerd. 

Volgens de kunstenaar was te voorzien dat er op de muurschildering geklodderd zou worden vandaar dat werd gekozen om de onderste anderhalve meter als blinde muur af te beelden, maar dat heeft beschadiging op de afbeelding zelf jammer genoeg toch niet kunnen voorkomen.                                          

   Het is niet de eerste keer dat het werk beschadigd is. Eerdere restauratie vond plaats in 1985 toen er hele stukken pleistercement met verf en al van de muur waren gevallen. De schildering is toen in zijn geheel verwijderd en opnieuw gemaakt. Anne P. Boer vertelt dat het samenviel met de echtscheiding en een overstroming, zodat haar huis onder water stond. En dan moest het ook nog eens in een tijdsbestek van drie weken af zijn.

   De laatste keer dat er gerestaureerd werd, ook vanwege losgelaten stukken, was in 2003, maar toen hoefde niet alles helemaal overnieuw. De kunstenaar hoopt dat er ruimte is om de muurschildering ook deze keer weer te herstellen.

   Met alle respect voor JanIsDeMan, die in Utrecht veel mooie muurschilderingen op zijn naam heeft staan, maar om hem in navolging van onder andere de gans bij de Gansstraat en de otter bij de Otterstraat nu ook nog eens een adelaar in de Adelaarstraat op de muur te laten schilderen? Nee, dat is geen goed idee! Ducdalf met schepen moet blijven.