Harry van Putten, de mysterieuze gedichtentegelplaatser

Door Jim Terlingen - In de Volkskrant van gisteren (donderdag 10 januari 2024) staat in de rubriek 'Taal' een bijzondere oproep van Utrechter Pieter de Hoogh.

Hij reageert op de krant van een week eerder waarin een afbeelding staat van een Utrechtse stoeptegel met de tekst ‘Het bekort een lang verhaal: liefde moeten we allemaal’. Wat daar toen niet bijstond, is dat die stoeptegel is gemaakt (en in het geniep geplaatst) door kunstenaar Harry van Putten.

Pieter de Hoogh doet deze week in de krant een oproep om méér tegels van Harry op te sporen. Een reden voor Nieuws030 om contact met hem op te nemen.

Pieter: “Harry was rond 1990 een paar jaar onze buurman in de Tuinstraat. Hij maakte meer van deze tegels, ook met andere teksten. De meest bekende tekst is die over ambitie en fietsie. Vermeldingen daarvan (vaak zonder bron) zijn ruim aanwezig op internet. Hij komt ook voor in de documentaire over straatpoëzie die binnenkort gaat uitkomen.”

“Als het donker was, verving Harry ergens in Utrecht een stoeptegel door een tegel van eigen makelij. Hij had een speciale techniek ontwikkeld om een tegel snel uit de stoep te halen en zijn eigen exemplaar te plaatsen. Een aantal stoeptegels is bij herbestrating verdwenen.” 

"In elke tegel is of was ook een oude metalen schroef of veer ingevoegd die Harry van de straat opraapte. Hij had daarmee een diepere bedoeling, maar zijn filosofisch aandoende uitleg daarover heb ik nooit kunnen doorgronden." 

“Nadat wij verhuisd waren kwam ik hem af en toe tegen in de stad en dan maakten we een praatje. Harry was een wandelaar, hij doorkruiste de stad te voet. Hij was inmiddels ook verhuisd binnen Utrecht, naar de Schepenmakerssteeg in Lauwerecht, naast het Rosaklooster."

"Ik zei hem dat hij meer met die tegelteksten moest doen en zijn naam eraan verbinden. Zijn antwoord was steeds: ‘Nee, daar gaat het niet om, de tekst moet op eigen kracht zijn weg vinden’."

“In 2015 zag ik Harry staan in de buurt van een groep Pegida-aanhangers op het Lucasbolwerk. Op het nabijgelegen Janskerkhof bij het beeldje van Anne Frank werd een bijeenkomst tegen racisme gehouden en het extreemrechtse Pegida wilde daarbij rotzooi gaan trappen. Ik was benieuwd hoe zo’n groepje Pegida-lui er uitzag en ging even op het Lucasbolwerk kijken. En Harry had hetzelfde idee gehad. De politie voorkwam een confrontatie door Pegida op afstand te houden.” 

“Harry heeft nog meer andere tegelteksten gemaakt. Zoals: ‘Van alle mensen om me heen ben ik er zelf een.’ Ik heb nu de redactie van de Taal-pagina van de Volkskrant gevraagd een oproep te doen om in Utrecht op zoek te gaan naar meer tegels van Harry, voordat dit stukje stoeptegelgedichtencultuur voorgoed verdwenen is van de Utrechtse stoepen.”

Tot zover Pieter. Foto van tegels, met vermelding van de vindplaats, kunt u sturen naar taal@volkskrant.nl.

Pieter heeft helaas geen foto van de in 2017 overleden kunstenaar in zijn bezit. En op het internet is helaas weinig te vinden over hem. In het AD-Utrechts Nieuwsblad schreef Jeroen Kreule datzelfde jaar wel een mooi artikel.

Twee zinnen uit dat verhaal - “hij was een filosoof met eigen opvattingen” en “zijn waarheid was de enige waarheid” - duiden wellicht een beetje waarom hij op zijn 64e zelf een einde aan zijn leven maakte. Maar spreukenmeester Harry van Putten laat in ieder geval vele heel bijzondere stoeptegels na in Utrecht.

PS. Op Facebook besteedt de pagina ‘Scherven enne…geluk’ aandacht aan zijn werk. Zijn boek met dezelfde titel is op dit moment hier nog te koop. Misschien iets voor het Utrechts Archief (dat foto's van zijn tegels in de beeldbank heeft staan, maar helaas niet de naam van de maker vermeldt)?

   
Update 16 januari 2024

Jim Terlingen

Naar aanleiding van bovenstaand artikel van Nieuws030 is nu ook de Oostkrant aangehaakt in de speurtocht naar tegels van Harry van Putten.

   

Reactie (17 januari 2024):

Dick Goosen
De Meern (oud-bewoner van het Rosaklooster en medewerker van HUA)

Een uitleg van mij bij het niet plaatsen van de naam van Harry bij de beschrijvingen van de tegels op de beeldbank van Het Utrechts Archief:

Ik heb die tegels gefotografeerd (8x) in de tijd dat Harry nog leefde en in het Rosaklooster mijn buurman was. Zoals begrijpelijk is wilde Harry zijn naam niet in de beschrijving vermeld hebben; hij plaatste de tegels immers in ‘het geniep’.

Voor het gemakkelijker zoeken van de tegels op de beeldbank, heb ik de beschrijving inmiddels aangepast en zijn naam vermeld; bovendien heb ik de 8e tegel geplaatst: die in de binnentuin van het Rosaklooster (ik weet niet of die daar nog ligt).

Mij zijn niet meer dan acht tegels in het Utrechtse plaveisel bekend.

Reactie (17 januari 2024): 

Jim Terlingen

Op dit moment toont de beeldbank van HUA zijn naam nog niet, maar de ervaring leert dat er enige tijd zit tussen het moment van aanpassen en het zichtbaar zijn op de website.

Reactie (19 januari 2024): 

Jim Terlingen

De beeldbank van HUA toont nu de naam van Harry van Putten.

Update (24 januari 2024):

Ook het AD-UN volgt.

Update (25 januari 2024) van Pieter de Hoogh:

Gedichten

A IN DE WERELD VAN AMBITIE ZIT IK FLUITEND OP M’N FIETSIE
B VAN ALLE MENSEN OM ME HEEN BEN IK ER ZELF BIJVOORBEELD ÉÉN
C LEF LIEFDE GELEEFD
D HET BEKORT EEN LANG VERHAAL LIEFDE MOETEN WE ALLEMAAL
E WAT WAS ER EERDER DE IK OF HET WIJ
F VRIJHEID IS GEEN GRAPJE DAT VOEL JE NIET DAT SNAPJE
G BEDENK AL ZIT HET VAAK NIET MEE DE MEESTE REGEN VALT IN ZEE
H BETER MEER GELUK DAN MINDER PECH
I EIGENWIJS KOMT BIJNA OM IN DIT LAND VAN EIGENDOM

Locaties

A Willem de Zwijgerplantsoen 21, 52,10782° N, 5,12914° O, tussen kerk en vuilcontainers
A hoek Bruntenhof / Brigittenstraat
A Prins Hendriklaan, onder brievenbus

B Lauwerecht 52 en Schepenmakerssteeg 2-10
B Bucheliusstraat 26
B Frederik Hendrikstraat, op het pleintje voor de fietsenstalling
B Van Alphenstraat

C Brigittenstraat, ter hoogte van de Oude Kamp

D Oudenoord ter hoogte van de Herenweg
D Archimedeslaan

E Royaards van den Hamkade, ter hoogte van de groenstrook achter de Plantage (Amsterdamsestraatweg)

F Oudwijkerdwarsstraat ter hoogte van Kinderdagverblijf Partou (Bolstraat 28C)

G Van Musschenbroekstraat
G Groeneweg

H Nolenslaan 22-24

I Prins Hendriklaan