Door Alexandra Dijkstra

De voorstelling Translunar Paradise van Theater Ad Infinitum is de beste voorstelling die ze het afgelopen seizoen gezien hebben. Die kreeg dus een prijs van de Wijkjury: veertien Utrechtse vrouwen (met bijna allemaal andere culturele achtergronden).

De veertien vrouwen bezochten twaalf theatervoorstellingen in Theater Kikker en de Stadsschouwburg Utrecht. Zij vormden samen de zogeheten Wijkjury 2013 - 2014. Na de voorstellingen gingen de vrouwen met de acteurs en theatermakers in gesprek.

In theater Kikker werd de beste voorstelling van het seizoen bekendgemaakt. Maar eerst was er toneel. De avond werd ingeleid door het hilarische duo OLDENOSBORN. De twee dames speelden twee moderne meisjes die kampen met de problemen van de jeugd van tegenwoordig. Zit mijn haar wel goed? Heeft Peter mijn foto op Facebook al geliked? Et cetera. Een sterke opening, want de sketch is herkenbaar en het duo heeft direct de aandacht van de hele zaal in hun greep.

Vervolgens werden de vrouwen van de wijkjury één voor één het podium opgeroepen. De ongekende diversiteit van de jury was direct goed zichtbaar. Vrouwen van Iraakse, Iranese, Afghaanse, Marokkaanse, Belgische Albanese, Turkse, Surinaamse, Oekraïense afkomst stelden zichzelf voor op het podium. De Nederlandse taal is voor sommigen nog een valkuil, maar dit was absoluut niet storend. Integendeel, de taalbarrière gaf het gezelschap juist meer karakter. Ook werd de jury dit jaar vertegenwoordigd door twee Nederlandse dames.

Na de hilarische sketch van de Somalische Sahra over haar leven in Nederland volgde een muzikale verrassing van jurylid Angela. Een ontroerend liedje, door haar geschreven, gezongen én begeleid op pling plong. Dan is het tijd voor de bekendmaking van de winnaar.

De voorstellingen Universum: Hoek, Gejaagd door de wind, Translunar Paradise en Kamp waren de genomineerden. De voorstelling Kamp en Universum: Hoek hebben van de dames de gedeelde derde prijs gekregen. De tweede plek werd aan de voorstelling Gejaagd door de wind uitgereikt. Deze voorstelling gaat over de oorlog, een onderwerp dat voor sommige juryleden heel dichtbij kwam, omdat zij zelf ook in oorlog hebben geleefd.

De eerste plek ging naar een theatervoorstelling waarbij een groot deel van de jury het gedurende de voorstelling niet droog kon houden. De ontroerde voorstelling Translunar Paradise vertelt het verhaal van een oude man, William, die zijn vrouw is verloren. Zonder ook maar één gesproken woord, maar door middel van geluiden en bewegingen nemen de acteurs het publiek mee in het gevecht van William te overleven zonder zijn vrouw.

“De voorstelling was perfect gespeeld. Ook zonder taal was het ontzettend goed te begrijpen,” vindt Angela van de Wijkjury. Ook Tineke, het Belgische jurylid, is het hier mee eens. “De voorstelling is heel goed getimed. Geluid en beweging werden goed op elkaar afgestemd.” Het Albanese jurylid, Linda, heeft zelfs een levensles uit de voorstelling gehaald. “Het was heel mooi en emotioneel. Leef het leven ten volle als het mogelijk is.” Jurylid Henna, afkomstig uit Suriname, vindt het een onbetwiste winnaar. “Wat ze deden was écht heel knap.”

Judith Vernooij van Dommelgraaf Theaterproducties, die de voorstelling naar Nederland haalde, nam de prijs in ontvangst. “Het gezelschap is blij met de prijs", vertelde zij. "Het is een bijzonder verhaal en past bij iedereen. Liefde, dood en eeuwige liefde zijn allemaal onderwerpen waar we allemaal mee te maken krijgen. Het stuk is persoonlijk en integer. Het raakt je.”

De Wijkjury is zo bijzonder omdat de juryleden allemaal vanuit een compleet ander beeld naar het theaterstuk kijken. Het is een initiatief van Adelheid Roosen van FemaleEconomy. In samenwerking met Vrede van Utrecht, Theater Kikker en Stadsschouwburg Utrecht werd de Wijkjury in Utrecht opgericht.

Ook in Amsterdam, Arnhem en Dordrecht is een Wijkjury opgericht. Door vanuit hun eigen cultuur en realiteit te kijken, hebben de dames een andere kijk op theater dan echte theaterkenners. Dit kan voor theatermakers zeer waardevol zijn.

Jurylid Henna noemt de samenkomst van de verschillende culturen binnen de jury een verrijking. “Iedereen heeft weer een ander verhaal achter een voorstelling. Alle vrouwen hebben iets anders meegemaakt. Sommige voorstellingen konden daarom heel confronterend zijn.”

De juryleden zijn heel eerlijk, volgens Angela, een van de Nederlandse juryleden. “Ze kijken heel eerlijk. Iedereen was heel open over de voorstellingen, ook wanneer onderwerpen van voorstelling confronterend en moeilijk waren. Het is een groep met hele krachtige, bijzondere en integere mensen.” De taalbarrière zorgde ervoor dat juryleden zich soms moeilijk, maar wel heel eerlijk, konden uitdrukken. Volgend jaar zal er weer een nieuwe Wijkjury plaatsnemen.