Wandeling in de singel, nu het nog kan

Door Ton van den Berg - Water en zand: modder. Het plakt aan je laarzen, maar we stappen moedig door. We lopen figuurlijk onder water: eind december is hier het water in de singel weer terug. Opnieuw is dan een klein deel van de historische blunder, het dichtgooien van de singel voor een verkeersweg, hersteld.

Donderdagmiddag mag de pers door de bouwput wandelen bij het Paardenveld, de bouwput die daar tussen de Weerdsingel en TivoliVredenburg weer een stadsbuitengracht wordt. De trucks die al dagen zand aan- en afvoeren zijn verdwenen, het journalistieke voetvolk mag zich vrij over de bodem van de singel begeven.

Het is niet zo moeilijk, dat water terugkrijgen in de singel, legt gemeentemedewerker Onno van Schaik uit. "Je graaft een gat, slaat wat achtmeterlange damwanden, laat het water er inlopen en je kunt varen." Dat het wat miljoentjes mag kosten en dat voor een groot deel (rond de Mariaplaats) de gemeenteraad nog geld moet vinden laten we voor het gemak vandaag maar even buiten schot.

We kijken naar boven als we naast het Vinke/Staffhorstpand staan en zien daar het gebouw van TivoliVredenburg, nog machtiger dan we al gewend zijn, de autobussen en fietsers passeren over de brug waar we onderdoor wandelen, over niet al te lange tijd kan de rondvaart tot hier komen.

Het water terug eindigt hier bij TivoliVredenburg. Volgend jaar volgt er nog een stuk richting de Rijnkade, waar nu wordt gewerkt aan de nieuwe Vredenburggarage en fundamenten van nog meer Hoog Catharijne over het water heen. Ook moet hier nog een stukje historie, een restant van de Noordwesttoren van kasteel Vredenburg, worden weggehaald. Dat is in april 2016 klaar.

Onder de brug mijmeren we wat. In de jaren zeventig van de vorige eeuw werd dit gedeelte van de singel dichtgegooid omdat de Utrechtse binnenstad een verkeersweg nodig had, volgens de verkeersdeskundigen. Er was verzet tegen, dat kon voorkomen dat niet de hele singel een autoweg werd, maar dit deel moest dicht: Hoog Catharijne moest bereikbaar zijn.

Het zijn nu andere tijden: het water keert terug, want zo willen de Utrechters dat, en Hoog Catharijne blijft bereikbaar, want aan het begin van de Catharijnesingel - bij het Paardenveld - is er zelfs een autotunnel die zo naar de parkeergarages van het winkelcentrum leidt.

Van Schaik vertelt graag: hij meldt dat het zand dat wordt afgegraven schoon is en wordt hergebruikt in Leidsche Rijn en dichterbij ook voor de nieuwe ontwikkelingen rond de Jaarbeurs. Het klinkt lekker efficient. De ambtenaar strooit ook graag met cijfers. Zo weten we nu dat de diepte van de singel twee meter is en dat tussen de bodem van de singel en de grond van de Middeleeuwen één meter zit. Niet dat daar nog veel uit die honderden jaren terug te vinden is; volgens radaronderzoek zit er alleen bij het Paardenveld nog een stukje stadsmuur onder de grond verborgen.

Zand wordt afgegraven, maar donkere aarde wordt naar de bouwput gebracht. Goed te zien is dat dit wordt gebruikt voor grasperken op de schuinaflopende kades. Niet al te schuin, wordt ons verteld, een hond moet er makkelijk uit het water kunnen komen. En als het toch over het groen gaat, nog eerder dan het water staan er bomen langs deze nieuwe singel. Er zijn er maar liefst 100 besteld: platanen, elzen en iepen. Eind november staan ze er, let maar op.

We lopen terug naar de Paardenveldbrug, die alleen voor fietsers, politieauto's en vrachtverkeer voor TivoliVredenburg bedoeld is. De doorvaarhoogte van de brug is 2,75 meter. De rondvaartboot en de waterfietsen kunnen er dus net onderdoor, maar voor de pleziervaart, met hun kajuitjachten, wordt dat moeilijk: een nieuwe vaarroute zo naar de Leidsche Rijn zit er dus niet in. 

Die Paardenveldbrug krijgt nog iets bijzonders, zegt Van Schaik, het krijgt een amberkleurige verlichting. Waarom? Vanwege de vleermuispopulatie die in het singelgebied leeft. Amber heeft een bepaalde frequentie waardoor de sonar van de vleermuizen niet in de war raakt. We zijn gerustgesteld.

Als de wandeling is afgelopen, willen we weten of er nog een feestje komt als het water terugkeert. Wie mag er op de knop drukken? Van Schaik gooit roet in het eten: dat water komt niet zomaar de singel inlopen vanachter een of andere dam. Nee, het is gewoon een kwestie van het grondwater z'n werk laten doen en daarna volgt er nog een doorbraakje bij de Weerdsingel om daar op aan te sluiten. 

Maar natuurlijk komt er een officieel moment, zeggen wij. Dat laat onze burgervader echt niet lopen. Die was er in de jaren tachtig ook al bij toen het deel tussen de Weerdsluis en het Paardenveld werd geopend. Dat was toen nog in het bijzijn van Anton Geesink, dus... Van Schaik weet het niet, over een feestje is nog niets bekend. Om dan maar een slechte grap te maken: dat houden ze nog even onder water.

(met dank aan Jeroen Stoops voor foto's en aantekeningen)