Henk Roozeboom bespreekt theaterproducties die te zien zijn in Utrecht, dit keer over theatermaker Boukje Schweigman, zij maakt wonderschone en poëtische voorstellingen. Producties die je, haast instinctmatig, snapt en aanvoelt. Ze voeren haar publiek mee naar een wondere wereld. In haar nieuwste productie is dat de wereld van de huid.

Door Henk Roozeboom

Dingen die wij als normaal beschouwen, brengt Schweigman op een manier waarbij je het gevoel krijgt, hoe bijzonder die dingen eigenlijk zijn. Dat doet zij door ze in een sfeervol decor met muziek en performers eigenlijk opnieuw aan ons te presenteren. Nu werkt ze samen met Slagwerk Den Haag aan de voorstelling HUiD.

Niet voor niets heet haar theatergezelschap Schweigman&. De ampersand staat nadrukkelijk voor samenwerking. Samenwerking met een andere kunstenaar of kunstenaars. Dit keer is dat Fedor Teunisse van Slagwerk Den Haag. “Daarmee zag ik tegelijkertijd een unieke kans om mijn lang gekoesterde wens te realiseren: een voorstelling te maken rond het thema HUiD,” zegt Schweigman.

Aan haar voorstellingen gaan gedegen onderzoeken vooraf waarin ze tot de kern, het wezen van het thema van de voorstelling, tracht te komen. HUiD is een voorstelling die zowel de menselijke huid als de huid van een trommelvel, zal combineren. “Huid fascineert me. Het is de fysieke grens waarin wij wonen,” zegt de theatermaker. “We kunnen er niet uit en zullen er ons leven lang mee moeten doen.”

Tijdens haar onderzoek ontdekte zij hoe bepalend de tastzin is en hoe wij met onszelf en onze omgeving omgaan. “Het is een kwestie van leven en dood,” leerde Schweigman. “Een baby die niet wordt aangeraakt, sterft. Voor vele jaren blijft een positieve, affectieve aanraking noodzakelijk voor de ontwikkeling en het zelfvertrouwen van een kind. Als volwassenen reageren we nog altijd sterk op aanraking. Een negatieve aanraking kan veel kapot maken. Aanraking confronteert ons met onze kwetsbaarheid.”

Haptonoom José Leeflang heeft Schweigman en haar performers laten zien dat ons lichaam verschillende reacties vertoont op de manier waarop het wordt aangeraakt. Schweigman: “Hoe onze huid reageert kent vele lagen. De huid werkt als een soort stadsmuur die ons beschermt. José heeft ons laten inzien dat het open en sluiten van de poorten vele subtiele niveaus, van smalle weggetjes tot de brede hoofdweg, kent.”

Dat is natuurlijk koren op de molen voor een theatermaker die haar performers voortdurend laat spelen met lichamen die elkaar afwijzen en aantrekken. “Dat zijn oerkrachten,” legt Schweigman uit. “De eencellige amoebe, krimpt als hij zich bedreigt voelt en opent zich als hij zich veilig voelt. Ik denk dat wij in de basis, hoe ontwikkeld we ook zijn, nog steeds onderhevig zijn aan datzelfde mechanisme.”

Maar hoe brengt ze die oerkrachten op haar publiek over? Daar komt de samenwerking met Slagwerk Den Haag om de hoek kijken. Voor slagwerkers wordt de klank van de slag bepaald door de spanning, de vochtigheid en het type van het trommelvel.

Maar hoe klinkt die klank op levende huid? Samen met de slagwerkers is Schweigman daar naar op zoek. Hoe reageren huid en performers op die aanraking?. “Dat levert dramatische scènes op,” weet Schweigman. Hoe die er dan uit gaan zien, verklapt ze niet. Ze laat ons nog even in spanning.

Voorstelling: HUiD, door Theatergezelschap Schweigman& Slagwerk voor de speellijst zie www.schweigman.org