Door Jim Terlingen - Het bijzondere jaarlijkse landelijke evenement Open Joodse Huizen - Huizen van Verzet gaat dit jaar vanwege de coronacrisis alleen in een digitale, sterk afgeslankte vorm door. Via een livestream op Facebook kan men op 3 en 4 mei aanstaande meekijken naar presentaties uit zeven plaatsen in Nederland, waaronder één uit Utrecht.

Op zondag 3 mei is er om 14.00 uur via Facebook een liveverbinding met Bergstraat 6 in Utrecht, waar Corrie Huiding vanuit haar woning praat over de Utrechts-joodse huisarts Bram Querido (1911-1999). Querido kreeg in onze stad bekendheid als sportarts bij FC Utrecht. Bram woonde als kind op het adres van Huiding. Voor deze woning liggen overigens sinds oktober vorig jaar drie struikelsteentjes, met de namen van zijn vermoorde ouders en oudste zus.

Behalve vanuit Utrecht wordt er dit jaar gestreamd uit Assen, Den Haag, Leiden, Maastricht, Rotterdam en Sittard. De livestream wordt op 3 en 4 mei 2020 uitgezonden via de Facebookpagina van Open Joodse Huizen. Voor meer informatie, zie deze site.

Sterke formule
Open Joodse Huizen - Huizen van Verzet werd voor de eerste keer gehouden in Amsterdam in 2012. Het is daarna uitgegroeid tot een belangrijk herdenkingsproject door heel Nederland.

Het evenement is nu vijf keer gehouden in Utrecht. Op meerdere locaties in onze stad worden elk jaar begin mei persoonlijke verhalen verteld over Utrechters die slachtoffer waren tijdens de Tweede Wereldoorlog (joodse Utrechters) of verzet hebben gepleegd. Degenen die aan het woord komen zijn nazaten, kenners, de huidige bewoners of theatermakers. Het doel is steeds deze personen te gedenken, ze de aandacht te geven die ze verdienen.

Het is een zeer sterke formule, omdat het aansluit bij de toenemende interesse van bewoners in de oorlogsgeschiedenis van hun huis, straat en buurt. Door het persoonlijke karakter van de bijeenkomsten ontstaat er vaak een intieme sfeer waarin er mooie en eerlijke dingen gezegd worden. Dat heb ikzelf ook ervaren tijdens mijn presentaties op twee adressen op de Utrechtse Vismarkt.

Seniorenburgemeester Corrie Huiding deed met haar presentatie over Bram Querido overigens in alle vorige Utrechtse edities mee.

Oorspronkelijk programma in Utrecht
Het oorspronkelijke programma voor de Utrechtse Open Joodse Huizen - Huizen van Verzet zou plaatsvinden op elf locaties. Het is zó jammer dat dit niet in zijn geheel kan doorgaan. Om een glimp te geven van wat Utrecht aan Tweede Wereldoorlog-verhalen heeft, en hoe geweldig dit bij elkaar gezocht is door de organisatie, hier toch informatie over de bijeenkomsten die niet doorgaan.

Op Magdalenastraat 1a zou Paul Smid vertellen over zijn oom Wolfgang Wisch, die als kind in het Centraal Israëlitisch Weeshuis heeft gewoond en als een van de zeer weinige bewoners de oorlog heeft overleefd. En ook historici Els Boon en Han Lettinck zouden hier praten, over Sonja Witstein, die Auschwitz overleefde.

Op Servaasbolwerk 11 zou Jenny van Wieringen-van Gendringen in het huis van haar jeugd vertellen over haar onderduik.

Op Vredenburg 31 zou theatermaker Kim Arnold zou praten over de joodse bokser Ben Bril die hier na de oorlog een Utrechtse broodjeszaak had.

Op Mariastraat 6, de voormalige meubelzaak van de ouders van Betty Reichmann-Wijzenbeek, zouden haar dochters vertellen hoe Betty als enige van haar familie de oorlog overleefde.

Op Narcisstraat 25 zou Peter Hein samen met Klaas Taselaar, nazaat van een van de vele onderduikgevers van de familie Hein, vertellen hoe zijn ouders op deze locatie aan jodenjagers zijn ontsnapt.

Op Rotsoord 7b zou Harm Scheltens, voormalig directeur van Pastoe, het verhaal vertellen van Frits Loeb, zijn bedrijf en zijn werknemers. Loeb dook onder, overleefde de oorlog en bouwde zijn leeggeroofde bedrijf weer op.

Op Spaarnestraat 59 zou Rietje de Haan-Kooistra het bijzondere verhaal vertellen over haar geboortehuis, op nummer 61. Pas na de bevrijding bleek, ook voor de kinderen, dat de familie Kooistra onderdak had geboden aan acht onderduikers.

Op Croeselaan 128 zou verhalenverteller Eveline Ribbens praten over Nora de la Parra, dochter van het tandartsenechtpaar Max de la Parra en Anna Pool. Nora groeide op in een pleeggezin op de Jutfaseweg, haar ouders doken onder in Leeuwarden. Na de oorlog werden ze herenigd.

Op Buys Ballotstraat 47 zou Mieke van Zeben vertellen over haar moeder en haar tante Co. Na de bevrijding moeten zij leven met het feit dat tante Co hun broertje met het syndroom van Down heeft achtergelaten in het Apeldoornsche Bos toen dat door de nazi’s werd ontruimd.

Op Burgemeester Reigerstraat 45 zou Danique van Wijk van Comité Ravensbrück het verhaal vertellen van Selma Velleman. Zij was zeventien toen de oorlog uitbrak. In 1943-1944 woonde ze op Burgemeester Reigerstraat 45bis tot ze gearresteerd werd. Over haar leven schreef ze het boek Mijn naam is Selma. 

Hopelijk, hopelijk volgend jaar.