Door Ton van den Berg - De Baliekluiver wordt vereeuwigd in een beeld van 1,80 mtr hoog en krijgt een plek op de Gaardbrug vlak naast cafe De Postiljon. Het beeld wordt binnenkort geplaatst met dank aan Ad Jenner en vader en zoon Albert en Bert de Rijk. Want bij hen begon het idee voor een beeld.

De Baliekluiver is een begrip in Utrecht, het is de aanduiding van een persoon (meestal een man) die over een reling hangt en een beetje naar het werk dat anderen doen kijkt. In de 19e eeuw kwam het woord op en stond daarom al snel voor 'nietsnut' en 'leegloper'. Maar aanvankelijk kan het ook een woord zijn geweest juist voor mannen die op werk stonden te wachten zoals de zakkendragers langs de grachten die het moesten hebben van werk op Utrechtse werven.

Hoe dan ook, mensen die ergens staan toe te kijken noemen we in Utrecht baliekluivers. Toch, een typisch Utrechts woord is het niet, in het boek De Vollekstaol van Uterech komt het niet voor. Dat Utrechters zich zo vereenzelvigen met het woord baliekluiver, in sommige woordenboeken staat het voor iemand uit Utrecht, komt vrijwel zeker door het bekende kruidenbitter met die naam dat nog door oma De Rijk is samengesteld en z'n naam kreeg van Albert de Rijk (uitbater van het in 1914 gevestigde cafe en distilleerderij De Zes Vaatjes in de Mgr. van de Weteringstraat) die altijd op zoek was naar Utrechtse invalshoeken voor de namen van hun bitters en likeuren.

Albert de Rijk (hij overleed in 2012) maakte de tekening die op het flesje met het kruidenbitter staat, dat van een oudere man hangend over de reling bij de Stadhuisbrug. Nadat hij in de jaren negentig van de vorige eeuw tijdens een cursus de beeldhouwer Ad Jenner leerde kennen werd in de Zes Vaatjes het plan bedacht dat er een groot beeld moest komen. Jenner maakte daarvoor een op de tekening van De Rijk geabstraheerd ontwerp waarvan een klein beeldje werd gegoten dat lange tijd is verkocht om zo aan geld te komen voor het echte werk.

Het beeldje is nog gezien door de bekende beeldhouwer Pieter d'Hont (1917-1997) die ook graag een borrel dronk in de Zes Vaatjes. Volgens Bert de Rijk heeft d'Hont (bekend van het beeld van Anne Frank) meermalen gezegd het ontwerp 'prachtig' te vinden en geheel achter het plan stond dat er een straatversie van moest komen.

Ondanks alle enthousiasme bleek financiering niet eenvoudig en leverde de nodige vertraging op. Ondertussen overleed Albert, maar zijn zoon Bert nam het stokje over en met Jenner gingen ze samen door. Nu is het er dan met hulp van bronsgieterij Hans Steylaert in Waardenburg, Jan Willem Campmans Grafische presentatie en de gemeentelijke werkgroep Directe Voorzieningen.

Ook de huidige grootaandeellhouder van FC Utrecht Frans van Seumeren en zijn vrouw Gonnie dragen financieel bij aan de totstandkoming van het beeld. Ad Jenner en Frans van Seumeren zijn goede kennissen. In zijn jeugd ging Van Seumeren naar de lagere school in de wijk Lombok maar woonde toen in De Meern, om over te blijven tussen de middag at hij bij de familie Jenner en de contacten zijn altijd gebleven.

Jenner en De Rijk zijn dolblij dat het beeld nu een plek krijgt. Daarvoor moesten diverse gemeentelijke commissies worden bezocht en hielp de werkgroep Directe Voorzieningen bij het zoeken naar een geschikte locatie. Dat is niet de Stadhuisbrug geworden zoals Albert tekende, met de Dom op de achtergrond. Die locatie bleek toch niet de beste plek. Het was de architect en medewerker van de gemeentelijke werkgroep, Klaas Kos (bekend van de ligstoelen op het Lepelenburg), die de Gaardbrug aanwees, een plek waar de Baliekluiver richting Domtoren kijkt.

De Baliekluiver is voor Ad Jenner (67) het eerste beeld dat hij in Utrecht op een openbare plek mag verwezenlijken. Er staan beelden van hem in Tel Aviv, Rotterdam en Giethoorn maar in zijn eigen geboortestad is zijn werk tot nu toe alleen binnenshuis bij particulieren te zien geweest.

-

Het beeldhouwwerk krijgt ook een plaquette met daaarop een gedicht gemaakt door Fred (broer van) Jenner en gaat als volgt:

WIND

met dichtgeplakte ogen

wacht het beeld op zijn

voltooiing

verdwaasd in het nieuwe rumoer van de wind

die zich niet bekommert om

oorsprong of bestemming