Horsfields maakt kunst tot nadenken

Edwin Jacobs, artistiek directeur van het Centraal Museum, neemt afscheid van zijn museum met een indrukwekkende expositie van het werk van de hedendaagse kunstenaar Craigie Horsfield. De tentoonstelling zat al langer in de pen, zegt Jacobs, dus het is toeval dat het zijn laatste klus is. Hij verlaat per 1 januari het Centraal Museum om Gesammtleiter te worden van het Dortmunder U, een centrum voor kunst en creativiteit in Dortmund.

Als medesamensteller van de expositie van de in 1949 in Cambridge geboren Horsfield laat Jacobs zien wat hij mooi vindt, en dat is vooral de gelaagdheid van het werk van de Engelse fotograaf die zijn panorama's, portretten en groepsfoto's in bijvoorbeeld discotheken en van culturele festivals, diverse dimensies geeft. Door het gebruik van diverse technieken en materialen zoals metershoge en -brede wandtapijten en kleurige fresco's ontstaan unieke voorstellingen. En in die voorstellingen herkent de kijker iconische werken uit de kunstgeschiedenis.

Een goed voorbeeld daarvan is het grote doek met de titel 'Via Carozza, Nola. June 2008. 2012' waarop een grote groep mannen met verbeten gezichten een houten kruis dragen. Het is een foto van een religieuze manifestatie in Italië en het doet meteen denken aan oude schilderijen waarop de lijdensweg van Christus is afgebeeld.

Ook de prachtige serie portretten die Horsfield maakte van 26 Utrechtse inwoners doet denken aan de eeuwenoude schilderijen waarin de kunstenaars de karaktertrekken van de afgebeelde proberen te vangen. Daarnaast speelt de fotograaf met het licht zoals de middeleeuwse kunstschilder Caravaggio en zijn volgers Rembrandt en de Utrechtse Bloemaert deden.

Zelfs foto's gemaakt in een discotheek krijgen een totaal andere lading, ze bieden de kijker koppen van mannen en vrouwen met sterke gelaatstrekken in een schijnbaar heel andere wereld dan die discotheek. "De uitkomst is heel wonderlijk", zegt Jacobs over de aanpak.

Volgens de museumdirecteur is Horsfield een van de fotografen die medeverantwoordelijk is voor de herpositionering van de fotografie als hedendaagse kunstvorm. "In Horsfields werk speelt zijn fascinatie voor het begrip ‘relaties’ altijd een centrale rol. Het gaat hem om de verbinding tussen mensen, de relatie tussen jezelf en de wereld, maar ook hoe de geschiedenis je leven bepaalt en hoe je zelf ook weer deel uitmaakt van die geschiedenis."

Bij Horsfield gaat het ook om spirituele ervaringen en de behoefte aan comtemplatie, rust en overdenking. Nadenken, daartoe nodigt hij de kijker ook uit, maar hij voedt dat ook door tijdens de tentoonstelling een geluidskunstwerk te laten horen. De kunstenaar verzamelde Utrechtse geluiden zoals het luiden van de Dom en zette dat met producer Reinier Rietveld om in een eigen, beetje sinister, geluidsbeeld.

Alles bij elkaar, ter inspiratie worden er ook geuren van kruiden verspreid, is de expositie How the World Occurs een boeiende belevenis. In Nederland is Horsfield nog redelijk onbekend, maar volgens Edwin Jacobs is dat verleden tijd nadat je deze tentoonstelling hebt gezien.

Craigie Horsfield: How the World Occurs is te zien in het Centraal Museum vanaf 29 oktober tot en met 5 februari.

Op zondag 30 oktober om 15.00 uur gaat Jacobs in het museum in gesprek met Craigie Horsfield tijdens zijn 56e en laatste sit-in met een kunstenaar.