Door Jim Terlingen - Op het Joke Smitplein is deze zaterdagochtend een gevelsteen onthuld ter nagedachtenis van de naamgeefster van het plein. Dit gebeurde door burgemeester Sharon Dijksma en voormalig minister Hedy d’Ancona. D’Ancona richtte ooit samen met Smit de organisatie 'Man-Vrouw-Maatschappij' op.

De steen, gemaakt door Britt Nelemans.

Andere mensen die het woord voerden, waren Marjet Douze (initatiefneemster), Jeroen de Wildt (laatste geliefde van Smit en beheerder van haar nalatenschap) en Hans Pluim (directeur a.i. woningcorporatie BoEx). 

Van links naar rechts: Sharon Dijksma, Hedy d'Ancona, Marjet Douze en Britt Nelemans. Foto: Jim Terlingen

De in Utrecht geboren Joke Smit (1933-1981) was frontvrouw van de tweede feministische golf die morgen 90 zou zijn geworden. Ze schreef in 1967 het beroemde artikel 'Het onbehagen bij de vrouw'. Met dit artikel, en haar vele activiteiten en ideeën, was zij een bron van inspiratie voor een hele generatie vrouwen. Voor het Utrechts Geveltekenfonds (UGTF) was het een reden om haar te eren met een gevelsteen.

Joke Smit in 1974. Foto: Bert Verhoeff / Anefo / Nationaal Archief

Het geld voor de steen is voor een belangrijk deel door een crowfundingsactie bijeengebracht.

De gevelsteen was eerst bedacht voor het geboortehuis van Joke Smit op Merwedekade 177bis. De bewoner daarvan was akkoord, maar er kwamen later protesten van buurtbewoners. Zij vreesden dat hun privacy geschonden zou worden door de aandacht die de steen zou trekken.

Op het Joke Smitplein gaat deze vlag uit op haar geboorte- en sterfdag. En vandaag. Foto: JT

Nelemans
De gevelsteen is gemaakt door de ervaren schriftbeeldhouwer Britt Nelemans. Ze kreeg hulp van Hans Dillesse, die een computerbewerking maakte van een foto van Joke Smit.

Nelemans maakte onder meer in 2021 de gevelsteen op het stadhuis voor patriot Ondaatje.

In het najaar zal een korte documentaire over Nelemans uitkomen, gemaakt door filmmaakster Edith Wegman. Deze past in Wegmans serie 'Vrouwen van Utrecht’, met Cissy vd Wel (2019) en Truus van Lier (2022).

Wegman maakte ook opnames van Nelemans toen ze bezig was met de steen van Joke Smit.

'Still' uit de aanstaande docu van Wegman, waarin Nelemans o.a. bezig is met de steen voor Joke Smit.

Anne Broeksma, lid van de Utrechts Stadsdichtersgilde en tevens bewoner van het plein, droeg vanochtend een door haar geschreven gedicht voor.

Anne Broeksma leest haar gedicht voor. Foto: JT

Zie ook de pagina over de gevelsteen op de website van het UGTF.
En de site van het Joke Smitplein.