De Lessepsbuurt: honderd jaar arbeidersparadijs

Honderd jaar De Lessepsbuurt! "Daar besteden jullie toch wel aandacht aan?", zegt Alie van Londen die sinds 1951 in haar woning aan de Swammerdamstraat in Zuilen woont. "Het is een prachtig buurtje en ik hoop dat het zo ook nog heel lang blijft."

In 1915 wordt de eerste steen gelegd voor het 'arbeidersparadijs' dat de Werkliedenbouwvereniging Zuilen voor ogen heeft. Het moet een tuinwijk van 361 woningen worden met voor- en achtertuinen en huiskamers waar veel zon en lucht in kan. En het is inderdaad nog steeds een pareltje onder de sociale woningbouw, al had het niet veel gescheeld of het eeuwfeestje werd niet gevierd. Van Londen: "Er waren plannen voor sloop, maar dat kon toch niet! Gelukkig is dat onder druk van de bewoners ook niet doorgegaan."

In plaats van sloop werden de huizen acht jaar geleden gerenoveerd. Ze is nu 90 en als het aan Van Londen ligt, blijft ze nog heel lang in haar buurtje wonen. "Hier op de rij hebben we heel goede contacten. We helpen elkaar ook als er iemand ziek is. Dat was vroeger al en dat is er nog steeds zo, hoewel je wel merkt dat de buurt verandert door de verkoop van woningen. Daar komen toch andere mensen in dan wij gewend zijn."

Haar opa en oma Ebbeling en hun acht kinderen zijn de eersten die in 1915 in het huis aan de Swammerdamstraat komen wonen. Opa wordt ook bestuurslid van wat inmiddels de Woningbouwvereniging Zuilen is gaan heten. Zelf herinnert Van Londen zich nog heel goed hoe penningmeester Van den Heuvel wekelijks aan de deur komt om de huurpenningen te innen. "Een heel voorkomende en vriendelijke man die ook wel begrip had als je een keer niet genoeg geld had voor de huur, dan mocht het een weekje later."

Diezelfde Van den Heuvel kijkt ook meteen of alles proper is, want de woningbouwvereniging controleert of de bewoners wel netjes genoeg zijn. Reinheid staat hoog in het vaandel en tot in de jaren zeventig van de vorige eeuw wordt die controle volgehouden. "Wie zijn tuintje verwaarloosde werd daarop aangesproken", legt Van Londen uit. "Maar meestal was dat wel in orde."

Honderd jaar geleden werden de woningen gebouwd voor de werknemers van de grote fabrieken, zoals Werkspoor en Demka en de borstelfabriek Gebroeders Jonker, waar de opa van Van Londen werkte. "Al die fabrieken zijn verdwenen", zegt Van Londen, "maar het is nog altijd een echte arbeidersbuurt. Dat blijft zo."

(Dit artikel is eerder gepubliceerd in de Mitroskrant en is met toestemming van de auteur overgenomen.)