De baliekluiver als beeld aan de Oudegracht

Door Ton van den Berg - Een bronzen en levensgroot beeld van een baliekluiver, dat zou heel mooi staan op de Stadhuisbrug. Het is de droom van Ad Jenner en Albert de Rijk, en ze staan aan de start om die droom waar te gaan maken. Want 'de baliekluiver is typisch Utrechts' roepen ze in koor.

Een ontwerp voor het beeld is er. Sterker nog, zo'n kwart eeuw geleden lag het plan voor het beeld al eens bij de gemeente. Toen werd het nog ingediend door beeldhouwer Ad Jenner en de vader van Albert: Albert de Rijk sr. die toen nog de trotse eigenaar was van proeflokaal De Zes Vaatjes in de Mgr. Van de Weteringstraat.

Jenner: "Het werd in die tijd aan de kant gelegd bij de gemeente. Het beeld was te figuratief en dat was niet zo in de mode in die tijd. Ik denk dat we nu een veel betere kans maken."

De baliekluiver, wie over een brugleuning hangt en een beetje voor zich uitkijkt en overal commentaar op heeft, die is er een. Inwoners van Utrecht worden baliekluivers genoemd omdat we hier zoveel ijzeren hekwerken (balies) hebben bovenaan de werfkelders. Er is dus veel plek om overheen te hangen.

Toen Albert de Rijk sr. en zijn zoon Albert jaren terug opnieuw een mooie kruidenbitter hadden ontwikkeld, zochten ze een naam ervoor die echt bij Utrecht hoort. Ze kwamen het woord baliekluiver tegen en dat was een schot in de roos. De kruidenbitter werd landelijk beroemd en is nog steeds een belangrijk product onder de likorettes en bitters van slijterij en proeflokaal De Zes Vaatjes.

Voor een etiket op de stenen kruiken tekende De Rijk sr. hoogstpersoonlijk een baliekluiver steunend aan de reling op de Stadhuisbrug en met het stadhuis en de Domtoren op de achtergrond. Utrechtser kon niet.

De Rijk jr.: "Eigenlijk is het een zelfportret want degene die je ziet is mijn vader."

Voor het tekenen en schilderen volgde De Rijk sr. (die beter bekend stond als Appie) cursussen bij beeldend kunstenaar Ad Jenner (ook bekend van de Jennerband die veel successen kende in de jaren tachtig).

Jenner: "Van dat portret heb ik toen een beeldje gemaakt en later ben ik opnieuw er mee aan de slag gegaan. Ik ben het figuurtje gaan abstraheren zodat het abstracter werd. Daar bestaan twee versies van en een ervan is ons ontwerp dat we graag gerealiseerd zouden zien aan de reling van de gracht bij de Stadhuisbrug."

Op zaterdag 11 april wordt in De Zes Vaatjes het plan voor het beeld gepresenteerd. Er ligt dan een mooie brochure en er zijn een groot aantal kleinere beeldjes die te koop worden aangeboden. En natuurlijk wordt het 'enige egte Utrechts kruidenbitter' De Baliekluiver geschonken. "Het wordt voor ons de start om duidelijk te maken dat dit beeld een plek verdient", zegt De Rijk. "Het was de droom van mijn vader en nu is het mijn droom."

"De tijd is er ook rijp voor", zegt Albert, die voorheen bekend stond als Bert maar na de dood van zijn vader begin 2012 zijn eigen naam weer heeft aangenomen. "De beeldhouwer Pieter d'Hont (overleden in 1997, red)) kwam vroeger hier en heeft het beeldje vaak gezien en hij vond het geweldig. Hij was sowieso een liefhebber van het werk van Ad. En volgens hem was het een kwestie van tijd en moesten we rustig afwachten en het idee later nog eens opnieuw indienen. Nou, dat gaat dus nu gebeuren."

Voor de financiering rekent het duo Jenner en De Rijk erop dat fondsen en geïnteresseerde particulieren diep in de beurs zullen tasten. Met de verkoop van de kleinere beeldjes (15 cm. hoog) moet ook geld worden ingezameld.

"Het is een sterk beeld", zegt Jenner. "Het past zo heel erg bij Utrecht, die baliekluiver is een begrip, een beeldmerk van de stad, bijna net zo Utrechts als de Domtoren."