Café Zanzibar sluit na 70 jaar

Door Ton van den Berg - Een traantje wordt deze week weggepinkt in café Zanzibar in de Willemstraat. Na 32 jaar noeste arbeid stoppen Henk en Marianne Cirkel met hun café. Voor Marianne is het nog een graadje emotioneler want zij groeide er op.

Nog een paar dagen en dan sluit de Zanzibar, het bruine café waar de ouders van Marianne in mei 1948 beginnen. Nico en Trien Mantel komen uit Noord-Holland om in Utrecht hun geluk te vinden in het café in de Willemstraat. Vooral Trien wilde graag een eigen café, herinnert Marianne zich. "Maar het waren mijn grootouders van mijn vaders kant die in de horeca zaten, die een hotel/café hadden in Purmerend en waar mijn moeder werkte en zo mijn vader leerde kennen. Hij was toen elektricien, en dat heeft ie ook nog een tijdje in Utrecht gedaan."

Nico en Trien noemen het café in de Willemstraat naar een toen zeer bekend kaart- en dobbelspel: Zanzibar. "Er werd toen veel gekaart", zegt Marianne. "Om rondjes vooral."

Als Nico en Trien zich in Wijk C vestigen is het een buurt waar nog veel andere cafés zijn. De omgeving groeit uit tot populair uitgaansgebied voor Utrechters en met name in de jaren zestig komen er ook veel militairen die zijn gelegerd in de diverse kazernes in en rond de stad.

De Zanzibar wordt druk bezocht en een bekend café. Ook vanwege de carnavalsactiviteiten want Trien haalt de carnavalsvereniging De Zwarte Katers in huis. Als Henk en Marianne in 1985 de zaak overnemen zetten zij de carnavalsactiviteiten voort met zelfs de oprichting van een eigen vereniging: de Zanzibarfuivers met een raad van elf die bestaat uit alleen maar vrouwen.

Marianne groeit op in de Willemstraat waar zij met haar ouders, broer en twee zusjes boven het café woont. Tot 1984 is het toilet beneden in het café ook het toilet voor de bewoners boven. In dat jaar wordt een grote renovatie aangekondigd want het pand is verouderd en als er niets gebeurd stort het nog eens in. Die grote verbouwing is voor Trien en Nico reden om van hun AOW te gaan genieten en de zaak over te doen aan dochter Marianne en schoonzoon Henk (in 1969 met elkaar getrouwd).

Henk is van jongs af aan een horecaman. Hij start in de jaren zestig als barman bij de Citybar aan de Kanaalstraat en als zijn vader Henk Cirkel sr. een horecazaak kan beginnen aan de Amsterdamsestraatweg verkast hij daarnaartoe. Meer dan tien jaar werkt hij daar achter de bar van het Abattoir, die heel bekende buurtkroeg tegenover het Utrechtse slachthuis.

"Ik heb altijd tegen mijn schoonmoeder gezegd dat als zij en haar man er mee op willen houden, dat wij dan wel het café wilden doen", zegt Henk. Marianne glimlacht. Wilde jij het ook Marianne? "Ik ga met mijn man mee", antwoordt ze. "Voor mij was het een vertrouwde plek. Ik werkte al vaak in het café om mijn moeder te helpen, achter de bar en om schoon te maken."

Bij de renovatie wordt het pand kaal opgeleverd en wordt een geheel nieuw interieur neergezet. Het enige wat Henk en Marianne meekrijgen van het oude café is de antieke kassa, het biljart en een jukebox. Die monumentale kassa is er vandaag de dag nog steeds en verlaat nu met Henk en Marianne voorgoed het pand. "Het is een mooie tijd geweest", zegt Marianne. "Oh ja", zegt Henk. "Als ik het allemaal zou hebben onthouden zou je er hele boeken over kunnen schrijven."

Herinneringen aan vaste gasten zoals Lange Harry die de zaak behoorlijk op stelten kon zetten, Wesley Sneijder toen hij nog in het café kwam voordat hij een bekende voetballer werd, de gein van Jopie van Boggelen die veel te jong stierf en de altijd vrolijke Joop Bronius die zich vertwijfeld afvraagt waar hij nu voortaan een borrel moet halen. De carnavalsfeesten, de topdagen met de Bluesroute als organisator Cees van Leeuwen weer een topband in het café zette, de muziekfeesten in de Willemstraat. "En vergeet de rijpot niet", zegt Henk. "Dat hebben we ook nog een tijdlang gedaan. Met vaste gasten hadden we een rijpot, geld sparen voor een dagje uit zoals naar Bobbejaanland. Dat waren nog eens tijden."

Voor Henk en Marianne zijn er geen natuurlijke opvolgers. Hun twee dochters hebben andere keuzes gemaakt. "De natte horeca heeft het moeilijk", legt Henk uit. "De tijden zijn veranderd voor bruine cafés." "En de buurt is veranderd", vult Marianne aan. "Vroeger als het Muziekcentrum Vredenburg uitging liepen hier nog wel eens mensen langs op weg naar de parkeergarage en namen ze eerst nog een wijntje, maar nu zie je niemand van TivoliVredenburg, die blijven daar hangen en stappen in de auto onder het Vredenburg."

Een verouderende clientèle, de financiële crisis en het rookverbod droegen er ook aan bij dat het minder druk werd bij Zanzibar. Marianne: "Met het carnaval waren we vorig jaar al gestopt. Je zag dat er geen aanwas meer was van jongeren en dan houdt het op. Aanpassen? Hadden wij ook karaoke in huis moeten halen? Nee, dat zal dan met onze leeftijd te maken hebben maar dat is niks voor ons."

En daarom zegt Marianne: "Het houdt een keer op." Zij is nu 66 en hij 71 en ze verhuizen naar een mooi appartement in het centrum van Houten. "Het zal even wennen zijn en we zullen het café en het werk altijd missen, maar we krijgen nu tijd voor dingen waar we nooit tijd voor hadden zoals naar feestjes en verjaardagen gaan."

Wat er na 1 september met het café gaat gebeuren is nog onbekend. De eigenaren van het pand zijn op zoek naar een pachter.