Informatiebord en struikelsteen op 100e geboortedag Truus van Lier

Door Jim Terlingen - Vandaag, 22 april 2021, is het precies honderd jaar geleden dat de Utrechtse verzetsstrijdster Truus van Lier is geboren. Dat werd vanochtend herdacht. 

Burgemeester Sharon Dijksma onthulde een informatiebord bij het ouderlijk huis van Truus van Lier op de Prins Hendriklaan. Dat is precies links naast het Rietveld-Schröderhuis. Tevens werd voor dit huis door een nazaat, Hans van Lier (82), een struikelsteen gelegd. De vader van Hans was een neef van Truus. Bij de plechtigheid was vanwege corona alleen een zeer minimaal aantal mensen aanwezig.

De aanslag

Truus van Lier is in Utrecht een bekend persoon geworden doordat ze in 1943 de toenmalige NSB-politiechef Kerlen doodschoot. 

De kleine rechtenstudente is lid van studentenverzetsgroep CS6 als zij op vrijdag 3 september op de hoek van de Walsteeg en het Willemsplantsoen - nabij de Catharijnesingel - de Utrechtse NSB-hoofdcommissaris van politie (de officiële naam is 'politiepresident') G.J. Kerlen opwacht. Als hij haar passeert, schiet ze hem met twee kogels neer.

Van Lier weet na de aanslag op de fiets te ontkomen, maar door verraad in eigen gelederen komt zij enkele weken later in Haarlem toch in handen van de Duitsers. Nog in hetzelfde jaar sterft Truus tegelijk met twee andere verzetsvrouwen in concentratiekamp Sachsenhausen voor een Duits vuurpeloton.

Twee kanttekeningen bij de struikelsteen

Dat Truus van Lier een struikelsteen heeft gekregen, de 101e * in onze stad, is best opmerkelijk omdat ze officieel niet joods was. De stenen worden naar mijn idee wereldwijd gelegd voor joodse slachtoffers. Truus' vader, Willem Alexander Paul van Lier (1883–1961), was dat wel maar hij trouwde met een niet-joodse vrouw, Derkje Wilhemina Wensink (1890-1945). De twee geboren-Utrechters waren, zoals dat heet, 'gemengd gehuwd'. Truus was 'half-joods'. Ze hoefde van de Duitsers geen 'jodenster' te dragen.

Omdat Truus van Lier niet joods is, komt haar naam bijvoorbeeld ook niet voor op het Joods Monument dat in 2015 nabij het Spoorwegmuseum is geplaatst.

Reactie: Mijnie Borghstein, coördinator rondom de struikelstenen in Utrecht, wijst in reactie op deze kanttekening op het feit dat struikelstenen zijn bedoeld voor alle slachtoffers van het nazi-regime en dus dat dit niet alleen is voorbehouden aan joodse mensen. Deze mening wordt ondersteund door wat de directeur van de Stichting Stolpersteine schrijft. 

Ten tweede: haar overlijdensdatum. Op het steentje van Truus van Lier staat '27 oktober 1943'. Over deze datum heerst echter onder historici onzekerheid. Er is een getuigenis van Joop Zwart (1912-1991), die in 1943 in Sachsenhausen was, waar hij Truus heeft gezien. Hij noemde als sterfdatum 24 november 1943.

Mogelijk komt hierover duidelijkheid als historica Jessica van Geel haar boek over Truus van Lier publiceert.

Academiegebouw

Tot vandaag werd Truus 'officieel' alleen in de aula van het Academiegebouw van de universiteit aan het Domplein herdacht. Ze staat op een plaquette met de namen van docenten en studenten die in verzet kwamen.

Verder is er in Utrecht natuurlijk nog de Truus van Lierlaan bij de Jaarbeurs en de jaarlijkse bloemenaubade langs de Catharijnesingel.

Beeld

De speciale kunstcommissie van de gemeente is op dit moment nog bezig met de selectie van een kunstenaar die een beeld/kunstwerk gaat maken dat vlakbij de plek van de aanslag moet komen. Op dit moment is er een 'shortlist' van drie kunstenaars.

Voordat deze kunstcommissie aan de slag ging, was er een plan van cineast Jos Stelling om zijn broer, kunstenaar Frans Stelling, een beeld te laten maken. Dit plan sneuvelde. Lees hier wat Jos Stelling erover schrijft.

* Met dank aan Ad Huiding die mijn telling controleerde. In zijn struikelstenenlijst staat ook 101 :-)

Jim Terlingen is in zijn vrije tijd behalve journalist-columnist voor Nieuws030 ook historisch onderzoeker met betrekking tot de Tweede Wereldoorlog in Utrecht. Zie: www.jimterlingen.nl