Louis Engelman – ‘Dit is gewoon onbehoorlijk bestuur’. Stadsgeograaf Roland Goetgeluk is diep teleurgesteld in de houding van de gemeente Utrecht bij de voorbereiding van de Omgevingsvisie voor het gebied Kanaleneiland/Transwijk. Zodanig dat hij deze week heeft besloten zijn functie van projectleider binnen de Wijkcoöperatie Kanaleneiland neer te leggen.

Het schoot Goetgeluk in het verkeerde keelgat dat ambtenaren van Utrecht zonder degelijk overleg met zijn organisatie flitspeilingen over de Omgevingsvisie op facebook hebben gezet, waarin burgers worden opgeroepen op de plannen in te spreken.

‘Dat was tegen alle afspraken en de geest ervan in. Het staat haaks op de Omgevingswet en is in strijd met de door de raad in maart vorig jaar aangenomen motie ‘Samen stad maken’.

De tekst in de flitspeilingen komt volgens Goetgeluk totaal niet overeen met wat veel bewoners van het Kanaleneiland eerder in inspraakrondes hadden aangegeven. ‘De gemeente doet net alsof dat wel zo is, maar dat is helemaal niet waar. Het is evident dat dit misbruikt gaat worden om hun eigen plannen door te drukken. Ze zijn de zaak aan het vernachelen. Het is doelbewust gedaan.’

Hij licht toe dat de Wijkcoöperatie bijna twee jaar het belangrijkste platform heeft georganiseerd voor de correcte totstandkoming van de inspraak bij de Omgevingsvisie. ‘Wij hebben goede contacten in de wijk. Met veel burgers, maar ook met ondernemers, de wetenschap en de politiek. Daardoor werden we eigenlijk een niet te missen club als je ergens informatie over wilt hebben en iets voor elkaar wilt krijgen.’

Dat zag de gemeente Utrecht ook in, waarna er in 2019 een intensieve samenwerking ontstond tussen de Wijkcoöperatie en het stadhuis. Dat ging aanvankelijk niet van een leien dakje. De opvattingen over inspraak botsten soms stevig, omdat de Wijkcoöperatie een duidelijk ander standpunt innam wat betreft de inbreng van de visies van burgers.

Goetgeluk: ‘Wij willen niet dat de ideeën van de wijkbewoners ambtelijk worden samengevat en vervolgens in één concluderend verhaal aan de gemeenteraad wordt voorgelegd. Wij eisen dat de opvattingen van burgers, ondernemers en experts in verschillende documenten worden opgenomen en via het college naar de raad gaan. Dus niet alleen maar een samengevatte ambtelijke interpretatie van wat de mensen vinden.’

De tegengestelde visies leidden vorig jaar tot een stevige clash, waarbij de Wijkcoöperatie letterlijk alle schermen ‘op zwart’ zette. Dit leidde tot vragen in de gemeenteraad aan wethouder Verschuure. Die beloofde beterschap.

Met hem werd toen afgesproken dat de methode van de Wijkcoöperatie leidend zou zijn. De nieuwe aanpak resulteerde in diverse documenten, waaronder het ‘groene boekje’ dat precies aangeeft hoe de vele actieve wijkbewoners denken over verkeer, groenvoorziening, jongeren en wonen. Dit document werd via raadslid Bülent Isik (PvdA) formeel overhandigd aan de gemeenteraad.

Goetgeluk: ‘Het heeft veel tijd gekost, maar het leverde mooie resultaten op. Zoals de betrokkenheid van steeds meer Kanaleneilanders en een betere verstandhouding met de gemeente.
’De gemeente moest wel meebuigen, stelt hij. ‘Want de participatie was een politiek-bestuurlijk drama aan het worden. Maar daarna werkten we prima samen. Afgelopen vrijdag zouden we met alle betrokkenen in ‘De Kuil’ van het ‘Krachtstation Kanaleneiland’ (de voormalige aula van scholengemeenschap Van der Vlist) een gesprek voeren over hoe we de volgende fase van de participatie zouden invullen.’

De flitspeilingen van de gemeente op facebook gooiden echter roet in het eten. Goetgeluk: ‘Daarin wordt keihard gelogen. Er wordt in de begeleidende tekst voorgespiegeld dat het de conclusies zijn uit het ‘groene boekje’, dus over wat de bewoners vinden. Maar dat is helemaal niet waar. Dat zijn de ideeën van de gemeente. En dat is natuurlijk een heel kwalijke zaak.’

De stadsgeograaf heeft daarnaast wetenschappelijke bedenkingen tegen de flitspeilingen. Hij noemt ze een wrakke methodiek die de gemeente handige uitkomsten kan bieden om de eigen zin door te drijven. ‘Ik heb er geen zin in om mijn kostbare tijd te besteden aan mensen die dit soort beleid toelaten. Om die reden ben ik als ‘trekker’ van de Wijkcoöperatie teruggetreden.’

Op de vraag of de peilingen uit naïviteit op dat moment op facebook waren gezet of uit opzet antwoordt Goetgeluk zeer duidelijk. ‘Dit is keiharde opzet. Doelbewust om de eigen gemeentelijke plannen erdoor te krijgen. Zo willen ze een democratische legitimatie creëren om te kunnen zeggen dat er geparticipeerd is en dat er ook andere antwoorden uit zijn gekomen. Zo simpel is het.’

Hij geeft mede door deze zaak het participatiebeleid van de gemeente geen best cijfer. ‘Dat beleid is in Nederland op enkele uitzonderingen na al belabberd, maar Utrecht scoort daarin extreem hoog. Het is pikant dat de Utrechtse Rekenkamer momenteel onderzoek doet naar de participatie in Utrecht. Ik denk dat de kwestie Kanaleneiland ook wel in dit onderzoek zou kunnen voorkomen.