Door Jim Terlingen - Wat drijft de actievoerders Jos Kloppenborg en Jan Korff de Gidts in hun al bijna 50 jaar durende strijd voor het behoud van het bos Amelisweerd?

Deze vraag staat centraal in de documentaire 'Strijdbaar - waar een wil is, is geen weg' van Floris Meinardi die aanstaande zaterdagmiddag feestelijk in premiere gaat in het Louis Hartlooper Complex.

Floris Meinardi (1966, Den Haag) maakte eerder de documentaires ‘Soldaat voor Ambon’ over Erik Hazelhoff Roelfzema, ‘De man van Pruimenbloesem’ over Willem van Batenburg, ’Dat was lachen’ over Hennie Oliemuller en samen met Bart Grimbergen ‘De clown van Utereg’ over Herman Berkien.

Een interview met de in Utrecht wonende filmmaker.
   

Floris Meinardi (foto: Jim Terlingen)

"Ik heb veel opnames gemaakt van bijeenkomsten die gingen over overkappingen, zevende rijstroken, afwateringen en damwand-constructies, maar voor mij zat daar toch niet het verhaal."  - Floris Meinardi


Floris, ik zie een lijn in je documentaires: mannen.

Ja, dat klopt wel. Een terugkerend thema in mijn werk is die van mannen die zichzelf een onmogelijk doel stellen. Ze hebben iets onverzettelijks en iets roekeloos. Het zijn een beetje Don Quichot-achtige types. Deze tragiek is voor mij interessant. Vrouwen zijn vaak slimmer dan mannen en weten wanneer ze moeten stoppen, valt me op.

Mijn films zijn vaak ook psychologische portretten. Ik ben geïnteresseerd in waarom deze mannen handelen zoals ze handelen. 

  
Ben je daaruit gekomen bij deze heren?

Ja, enigszins. Maar dat ging niet makkelijk. Vaak weten mensen het zelf niet, he. Ze gaven zelf de antwoorden niet, maar die kreeg ik van de mensen om hen heen. De vrouw van Jan Korff de Gidts, Willy, is heel erg analytisch. Zij kon heel goed vertellen wie Jan is. Bij Jos was dat iets lastiger. Maar bij hem vertel ik het meer in beelden. ’Show don’t tell’ heet dat in documentaire-termen.

Wat ik mooi aan ze vind: ze zijn activisten, maar het is niet zwartwit in hun geest. Ze zijn heel erg bezig met het denken in alternatieven. Ze proberen zaken voor beide partijen in orde te maken. Dat vind ik verfrissend in deze tijdgeest, waarin we zo polariseren met zijn allen.

  
In je vier eerdere documentaires stond steeds één persoon centraal. Hoe kwam je ertoe om nu twee mensen centraal te stellen?

Nou, ik begon eigenlijk eerst met één persoon, Jan Korff de Gidts. Via hem wilde ik een film maken over de Amelisweerd-strijd die uitsteekt boven de waan van de dag. En van Jan was het meeste beeldmateriaal in het archief.  

Kort nadat we waren begonnen, zei hij ineens dat hij erover dacht om ermee te gaan stoppen. Toen besloot ik om iets te gaan doen wat ik nooit gedaan heb: er een tweede persoon bij betrekken. Als Jan echt zou stoppen, kon ik op deze manier met Jos verder. Maar uiteindelijk is Jan niet gestopt. 

Ik zat er voor mijn film wel een beetje met vraag welk beeld ik van hen samen neerzet. Hoe verhouden deze twee mannen zich tot elkaar? Zijn het vrienden van elkaar of zijn het twee individualisten die voor hetzelfde doel strijden? Die vraag moest ik natuurlijk ook beantwoorden.

  
Op dit moment is de kwestie A27-Amelisweerd heel actueel. Neem je met deze documentaire een standpunt in?

Nee, eigenlijk niet. Ik kies geen partij. Mijn uitgangspunt was het maken van een kritisch eerbetoon aan deze twee mannen. Dat is volgens mij gelukt, hoewel het bijna een onkritisch eerbetoon was geworden.

Ik had graag Rijkswaterstaat en Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat erbij betrokken, maar ze wilden niet omdat de zaak rond Amelisweerd op dit moment nog onder de rechter is. Hun tegengeluid had ik graag willen hebben in de film. Als je dat hoort, voel je nog beter welke kracht deze jongens hebben om steeds maar weer door te gaan.

 
Hoe heb je deze tegenslag opgevangen?

Gelukkig was er heel veel beeldmateriaal voorhanden in archieven. Je komt niet zo vaak tegen dat relatief onbekende mensen zo intensief zijn gevolgd. Veel mensen weten niet eens wie zij zijn. Ik heb het verhaal van Jan en Jos met dat materiaal toch goed kunnen vertellen. Dat die beelden er waren, was een luxe. 
  

Toch lijkt het me moeilijk om neutraal te blijven bij zo’n onderwerp.

Dat is, denk ik, normaal.  Ik ben ontzettend veel met mijn camera naar Amelisweerd geweest. Ik heb staand, zittend en liggend opnames gemaakt. Soms ’s ochtends om vijf uur op. Dan word je natuurlijk wel in het onderwerp gezogen, dat is logisch als je je in die wereld begeeft. Maar je hoort mij niet zeggen dat je niet met je autootje over de A27 mag rijden. Ik ben geen activist.
 

Waren er moeilijke zaken gedurende het maakproces?

Toen ik vier jaar geleden begon aan dit project, hoopte ik op een fysiek einde van de film, bijvoorbeeld dat die weg er niet zou komen. Daar had ik op gemikt. Ik fantaseerde een eindscène dat Jan en Jos bij de Raad van State daar het eindoordeel horen. 

Dat is nu een open einde geworden. Maar, aan de andere kant, zoals het nu is is ook zoals hun leven is. Een leven van wachten, van het ene succes naar de andere frustratie. En al dat papierwerk. En dat doorspitten is waar zij goed in zijn. 

Ik heb natuurlijk veel opnames gemaakt van bijeenkomsten die gingen over overkappingen, zevende rijstroken, afwateringen en damwand-constructies, maar voor mij zat daar toch niet het verhaal. De film gaat vooral over deze mannen.

Ik heb hem natuurlijk aan ze laten zien en ze vonden het een goede film. Dat is voor mij echter niet doorslaggevend. Ik richt me vooral op wat de mensen in de zaal ervan vinden. Dus dat wordt zaterdag best spannend.

 
Komen er meer Utrecht-docu’s aan van jouw hand?

Dat kan zeker, maar voorlopig ben ik bezig met twee andere films. Een, Oxy Junky, gaat over een vrouw die haar verslaving aan oxicodon heeft overwonnen  en de andere gaat over het bijzondere leven van de van oorsprong Friese gitarist en gitaarbouwer Teije Wijnterp (Teye).

   

De premiere van 'Strijdbaar' vindt plaats op zaterdag 24 juni in het Louis Hartlooper Complex.

De film begint om 15.30 uur (zaal open om 15.00 uur). Na afloop, rond 16.30 uur, gaat journalist Cees Grimbergen in de zaal in gesprek met Meinardi. Grimbergen volgde in de jaren tachtig beroepshalve de protesten rond de kap van dichtbij.  

Toegangskaartjes (10 euro) zijn te koop via beeldfabriek@planet.nl onder vermelding van het aantal kaartjes. U krijgt daarna een betaallink toegestuurd.