Iedere maandag en donderdag schrijft steeds een andere Utrechter op Nieuws030 een persoonlijk verhaal over een kunstwerk dat ergens in onze stad in het openbaar te zien is. Lees hier meer over deze serie. Dit is deel 17 in 'de Utrechtse beeldengalerij'.


Door Els Leicher

Dat 'De Spoetnikkijker' van Oswald Wenckebach weer op zijn oude plek staat in het Zocherpark, vlakbij Sterrenwacht Sonnenborgh is een gelukkig toeval. 

Naar aanleiding van de lancering in 1957 van de eerste satelliet door de Sovjet-Unie, de Spoetnik 1, werd Wenckebach geïnspireerd om dit beeld te maken. In 1962 werd het aangekocht door de gemeente Utrecht en bij de Sterrenwacht geplaatst.

Maar in de volgende twee jaar werd het beeld verschillende keren vernield. Er waren in die tijd veel relletjes in de stad. Ook het beeld van “De gekooide ambtenaar” achter het stadhuis moest eraan geloven. Journalist Ton van den Berg schreef er onlangs over in het tijdschrift Oud-Utrecht. Na de meerdere vernielingen werd het beeld opnieuw gerepareerd en in de tuin van de toenmalige kunstuitleen op de Maliebaan geplaatst. 

Het werd met het bijbehorende verhaal in 2007 ontdekt door een van de – nieuwe - bewoners van het Bolwerk, de nieuwbouw op het Servaasbolwerk, tegenover de Sterrenwacht. Hij vroeg aan de gemeente om het beeld terug te plaatsen vlakbij zijn nieuwe woning, bij voorkeur onder zijn raam. Het werd een aanvraag uit het leefbaarheidsbudget (nu Initiatievenbudget).

Het toeval wilde dat ik in hetzelfde complex woonde, maar ook als wijkmanager Binnenstad moest beslissen over de aanvraag. Om dat netjes te laten verlopen heb ik toen aan een collega gevraagd om de aanvraag te beoordelen.

Toen de uitkomst hiervan positief was, heb ik aan de toenmalige secretaris van de Welstandscommissie, Jan Koning, gevraagd om een goede plek uit te zoeken. Het werd de huidige plek: in het park, vlakbij waar het beeld eerst stond, in het zicht van de bewoners van het Bolwerk voor de sociale controle en op een plek waar de Spoetnikkijkende man nog door het lover van de bomen naar de hemel kon gluren. 

Oswald Wenckebach was een Nederlandse schilder, lithograaf en etser. Toen hij zich bekwaamde in beeldhouwen, vernietigde hij al zijn vroegere werk. Een van zijn bekendste werken is Monsieur Jacques, het beeld dat vóór het Kröller-Mullermuseum staat.  

De Spoetnikkijker staat hier prachtig. Ook nog eens naast de hondenspeelweide. Het is een bijna aaibaar beeld. De man kijkt peinzend en trots naar boven, het hondje kijkt droevig naar beneden. Wat er in de hemel te zien is, is belangrijker dan zijn eigen hondje.

Regelmatig staan voorbijgangers stil, soms ook om het beeld te fotograferen, bij voorkeur met hun eigen hond naast het hondje bij het standbeeld. 
 
Els Leicher (fotograaf: Ramon Mosterd)

PS. Meer lezen over dit kunstwerk kan hier (gemeente Utrecht) 

PS2. Op deze locatie staat dit kunstwerk (Google Maps)

PS3. Els Leicher was tot augustus 2013 wijkmanager Binnenstad bij de gemeente Utrecht. Ze deed daarna nog een klus als wijkregisseur a.i. op wijkbureau Zuid. Nu is ze 'met pensioen'.

PS4. Hier staat meer over beeldhouwer, kunstschilder, illustrator, lithograaf, houtsnijder en medailleur Oswald Wenckebach (Wikipedia)

    
Dit is deel 18 in deze serie met de keus van Carlina de Lorenzo, mede-eigenaar van ijszaak Roberto.

Hier leest u de vorige aflevering.

En hier een overzicht van alle bijdragen.