De rubriek Welvaart Utrecht over de opkomst van de stad in de afgelopen vijftig jaar, iedere maandag, woensdag en vrijdag in Nieuws030. Vandaag deel 80.

Louis Engelman - De functionaliteit van Leidsche Rijn Centrum, waar we het in de vorige aflevering over hadden, staat niet op zichzelf. Die zien we ook terug in het Stationsgebied. Utrecht is niet zo’n stad van uitbundige opvallende architectonische hoogstandjes. Hier geldt eerder: ‘doe maar gewoon, dan doe je gek genoeg’. Jazeker, het golvende dak van het nieuwe station is qua vormgeving enigszins vooruitstrevend te noemen. Maar daar blijft het dan wel bij.

Stedenbouwkundige Riek Bakker opperde ooit het plan om in het Jaarbeursgebied van het toenmalige Utrecht Centrum Project (UCP) een 140 meter hoge woontoren te bouwen. Maar zo’n beetje alle partijen in het project vielen over haar heen. Wat Riek deed was vloeken in de kerk.

Niet alleen waren er economische twijfels over de haalbaarheid van de toren, ook de hoogte ervan werd in Utrecht als een probleem ervaren. Immers, hét stedelijke icoon - de Domtoren met z’n 112 meter – was eeuwenlang het hoogste gebouw geweest en dat moest zo blijven. Riek was te Rotterdams voor de Utrechters.

Hetzelfde lot onderging de Belle van Zuylen toren in Leidsche Rijn. Dit gebouw, naar een ontwerp van Pi de Bruijn, zou zelfs 262 meter hoog moeten worden. Er zouden woningen in komen, winkels, een hotel en kantoren. Op de top zou een uitkijkplatform worden aangebracht. Kosten: 500 miljoen euro.

Aanvankelijk leek de gemeenteraad niet negatief tegenover het plan te staan. Het college verwachtte dat van de toren een grote toeristische en economische aantrekkingskracht zou uitgaan.

Maar in 2010 werd besloten dit idee naar de prullenbak te verwijzen. Als reden daarvoor werd de heersende economische crisis aangegeven. Maar het zou me niet verbazen als het sentiment – hoger dan de Domtoren – ook een rol heeft gespeeld. Burgemeester Aleid Wolfsen had zich er al eerder persoonlijk tegen uitgesproken. Hij liep daarmee gelijk op met de rijksbouwmeester, die de toren niet vond passen te midden van de geplande laagbouw. Daarmee bleef de Dom weer de hoogste.

Ik denk dat veel Utrechters dat in hun hart stiekem prima vonden. De Dom is natuurlijk ook een iconisch gebouw. Vanwege zijn architectuur, zijn geschiedenis en zijn functie als baken in de stad. Hoeveel Utrechters, die van vakantie terugkomen, zoeken niet al in de buurt van Vianen naar de vertrouwde torenspits? Dan weten ze dat ze dan dicht bij huis zijn en veilig zijn teruggekeerd. Een Piek van Riek en een Belle van Zuylen zouden met dat gevoel zeker gaan concurreren.

Volgende deel: Nieuwe ontwikkelingen rond Merwedekanaal