De rubriek Welvaart Utrecht over de opkomst van de stad in de afgelopen vijftig jaar, iedere maandag, woensdag en vrijdag in Nieuws030. Vandaag deel 17.

Louis Engelman - In de ontwikkeling van de stad heeft de Jaarbeurs een belangrijke rol gespeeld. Na de oorlog vormde het donkerbruine gebouw aan het Vredenburg een dominante plek in de stad, waarin de vakbeurzen werden gehouden. Dit trok veel handelsmensen naar Utrecht. Zo veel dat in 1947 werd besloten uit te breiden naar terreinen aan de Croeselaan, waar tot dan toe nog de wekelijkse veemarkt plaats vond.

In de Bernardhal (1953), de Margriethal (1954) en de Julianahal (1956) organiseerde men vooral exposities van industriële goederen. Het Vredenburg bleef de ontvangstplaats voor tentoonstellingen van huishoudelijke goederen en landen-exposities.
Die rol vervulde het tot 1 maart 1970 toen het nieuwe Beatrixgebouw aan de Croeselaan gereed kwam. Vanaf dat moment richtte de Jaarbeurs zijn blik geheel op de westkant van de stad.

Het enorme gebouwencomplex aan het Vredenburg werd gesloopt. Het puin werd gebruikt voor de aanleg van het Park de Gagel in Overvecht. De afbraak betekende ook dat het plein niet langer vol stond met geparkeerde auto’s van bezoekers van beurzen. En dat bood meteen kansen om van het Vredenburg een centraal stadsplein te maken, een nieuwe ontmoetingsplaats voor iedereen. Bovendien kwam er veel ruimte vrij die anders kon worden ingevuld. Bijvoorbeeld met een multifunctioneel Muziekcentrum.

Over het economisch belang van de Jaarbeurs voor Utrecht citeert schrijver Floribert Baudet in zijn boek ‘Utrecht in Bedrijf’ oud-directeur R. van Ingen. Deze stelde toen dat de bedrijfsmatige betekenis ‘te vergelijken is met de waarde die de haven heeft voor Rotterdam’.

Interieur van de Bernardhal aan de Croeselaan tijdens een beurs midden jaren vijftig. Foto: Het Utrechts Archief

Toen de belangstelling voor de vakbeurzen begon af te nemen oriënteerde de Jaarbeurs zich meer in de breedte. Grote publieksbeurzen kwamen er voor in de plaats. Traditioneel zijn inmiddels de vakantiebeurs, de 50PlusBeurs, de Onderwijsbeurs en de Motorbeurs. Zij trekken jaarlijks tienduizenden bezoekers naar Utrecht.

Het totale aantal beurzen is in vergelijking met het verleden enorm toegenomen. Nieuw is dat de beurzen zich steeds meer als een festival manifesteren, zoals het Margriet Winter Festival, dat eind vorig jaar 70.000 bezoekers trok. Ook de op erotiek gerichte beurs KamaSutrA, evolueert meer in die richting.

Voor de verdere ontwikkeling van het Stationsgebied aan de Croeselaanzijde stelden gemeente en Jaarbeurs eind 2015 een zogenoemde ‘Ontwikkel Overeenkomst’ vast. Daarin vernieuwt de Jaarbeurs de hallen langs het Merwedekanaal en vindt de onderneming parkeerruimte aan de overkant.

In de plannen is geen plaats meer ingeruimd voor een nieuw Holland Casino. Men had dat wel gewild, omdat zo’n gokpaleis zou passen in het streven naar een gevarieerd uitgaansgebied. Maar het bedrijf zag zich om financiële redenen genoodzaakt af te zien van een plekje aan de ‘centrumboulevard’. Mogelijk verhuist het Casino naar de Winthontlaan. Wel verrijzen in het nieuwe Beurskwartier de megabioscoop Kinepolis (in december opengegaan) en een nieuw 4-sterren hotel (Amrath).

Volgende deel: Jongeren gaan stadsbeeld bepalen