Verdwenen beeld - Het gat in de Lange Viestraat

Het beeld van de stad verandert iedere dag, beelden, soms letterlijk, die je niet meer ziet haalt Willem Geijssen terug en bespreekt ze. Dit keer over het gat in de Lange Viestraat.

Er mag dan veel gedoe zijn geweest rond de huidige verbouwing van de Bijenkorf aan de St.-Jacobstraat, maar eigenlijk was het nooit anders.

   Daarvoor gaan we terug naar 1968, toen projectontwikkelaar Bredero en V&D al overeen kwamen dat het warenhuis van de Lange Viestraat naar Hoog Catharijne zou verhuizen als dat in 1973 klaar zou zijn.

   Vervolgens zou de Bijenkorf naar de Lange Viestraat verplaatst worden om het commerciële evenwicht te handhaven tussen Hoog Catharijne en het oude stadscentrum.           

   Aldus geschiedde, maar nadat het gebouw van V&D was gesloopt zaten we wel met het gat in de Viestraat, met een grote schutting eromheen. 

 Koninklijke Bijenkorf Beheergroep (KBB) maakte geen haast met de nieuwbouw, ondanks dat de gemeente volgens afspraak de grond bouwrijp had opgeleverd op 1 januari 1975. Het noodgebouw van de Bijenkorf verrees in 1977, nadat de Utrechters dus al 5 jaar tegen die schutting aangekeken hadden.

   In 1978 geeft KBB te kennen de definitieve bouw niet te kunnen realiseren met als argument dat er  niet genoeg voetgangerscapaciteit is, omdat die allemaal in Hoog Catharijne blijven hangen. Bovendien is er een teruggang aan inwoners en de Lange Viestraat en het Vredenburg zijn verpauperd. KBB wil kortom af van de overeenkomst en gaat naar de rechter.

   Uiteindelijk werd de opleveringsdatum van de definitieve nieuwbouw van de Bijenkorf na veel juridisch getouwtrek vastgesteld op 1 juli 1982. Maar toch zou de noodwinkel er tot 1987 blijven staan.

Er stond tussen Kreymborg op de hoek van de St.-Jacobstraat en de noodwinkel van de Bijenkorf nog een groot pand leeg, Lange Viestraat 19, dat allang gesloopt had moeten worden.

   De gemeente ergerde zich al jaren blauw aan de trage gang van zaken en leek het helemaal niet erg te vinden dat dit pand in datzelfde jaar 1978 gekraakt werd. Het Jongeren Advies Centrum (JAC) in samenwerking met het Komitee Jongeren Huisvesting Utrecht (KJHU) besloot tot ‘Aksie’.

    Onder het motto Nood Kraakt Wet namen de krakers, waaronder de bekende actievoerder Sjors de Rooij (1942-2003) bezit van het pand. Sjors de Rooij was trouwens de naamgever van een jongerengroep uit de jaren ’60, de Sjorsklanten (lang haar, Puch, Tomos, Beatles), sterk rivaliserend met de Vetkuiven (kuif omhoog, Zündapp, Kreidler, Elvis). 

Al met al verliep dit alles dit niet zonder slag of stoot. Medestanders gooiden eten voor de krakers omhoog, maar tegenstanders gooiden met verf en andere projectielen. Uiteindelijk zorgde nota bene de politie van het nabijgelegen Paardenveld ervoor dat de krakers veilig in het pand konden blijven zitten, tot het gesloopt werd en de Bijenkorf ging bouwen.

   De definitieve bouw naar ontwerp van de Oostenrijkse architect Holzbauer begon uiteindelijk in 1987. Het gat was na 15 jaar dicht!

Gebruikte bronnen:

Het gat in de Lange Viestraat, verschenen in het tijdschrift Recht te Utrecht, 3, 2000. Mr. F.B. Keulen.

Van Musschenbroekstraat Online: Bijenkorf gekraakt, gemeente tevreden, 2011