Van koffiehuis tot café Murk

Café Murk is gesloten. Hieronder een passage over het legendarische café uit het in 2018 uitgebrachte boek Crimineel Utrecht van Daniel M. van Doorn en Evert van der Zouw.

Op 6 januari 1899 trouwt Rudolph Murk uit Utrecht met de een jaar jongere Antonia. Hij gaat een gezin stichten. Om aan de kost te komen, begint hij op 1 mei van dat jaar aan de Jagerskade in zijn geboortestad een koffiehuis. Het pand aan de Vecht staat er nu niet meer, maar lag ongeveer ter hoogte van het huidige Vechthuis.

Na het overlijden van Rudolph komt het koffiehuis in handen van zijn zoon Lambertus. Hij zal het etablissement slechts korte tijd beheren, omdat hij in het voorjaar van 1932 op slechts 28-jarige leeftijd komt te overlijden. Zijn weduwe houdt het café overeind totdat hun zoon Nol het in 1956 kan overnemen.

Café Murk was in deze periode befaamd om de lekkerste gehaktballen in de buurt, gedraaid door een slager in Ondiep. Het waren deze gehaktballen die voor de ondergang van het café zou zorgen. Bij het bereiden van de gehaktballen op een petroleumstel onder de trap, sloeg op 13 augustus 1962 de vlam in de pan waarop het gehele café afbrandde.

Een voorbij fietsende buurtbewoner wist net op tijd twee kinderen, de dienstmeid en de schoonmoeder van Nol uit de vlammenzee te redden. De schade bedroeg 45.000 gulden, maar gelukkig was Nol verzekerd.

Café Murk kreeg een nieuwe bestemming aan de overkant van het water in de Omloop, de huidige Anton Geesinkstraat 6. Het vernieuwde café bleef een begrip in Utrecht. Niet alleen de bewoners uit volksbuurten, maar ook prominenten stonden aan de bar. Spelers en trainers van voetbalclubs in de stad zoals DOS, Elinkwijk, Holland en Stichtse Boys, bespreken er de verrichtingen van hun club. De bus van het Nederlands Elftal zou zelfs voor de deur hebben gestaan omdat de spelers er iets wilden drinken, maar helaas was dat op een woensdag en dan was het café gesloten.

Aan de toog is niet alleen voetbal een geliefd onderwerp van gesprek, er wordt ook gebiljard door maar liefst zes verenigingen.

De keuken van het café was vermaard. Cabaretier André van Duin kwam na een optreden in Utrecht steevast langs voor een nasibal.

Nadat kroegbaas Nol overlijdt, neemt zijn vrouw Liet met behulp van haar twee zoons Cees en Bob de honneurs waar. Op zaterdag 1 mei 1999 vieren zij met veel klandizie het honderdjarig bestaan. Vier generaties Murk hebben de kroeg in die eeuw bestierd.

In het nieuwe millennium ging de financiele situatie van cafe Murk achteruit en het café dreigde failliet te gaan. De gezondheid van Liet werd minder, haar zoons hadden beiden een drukke baan. Joop Hogervorst en zijn broer Jan van de naastgelegen bloemenwinkel besluiten het café over te nemen. Ze laten de naam zoals die is.

De twee zoons Murk worden ook weer actief in het café dat hun overgrootvader ooit begon. Als moeder Liet niet meer in staat is om te koken, nemen zij een kok in dienst.

Café Murk oefende door de jaren heen ook aantrekkingskracht uit op personen uit het schemerige milieu. Zo waren Rene Lamboo en zijn kameraad Jan Emo er regelmatig te vinden, evenals portier Erwin van L. die hen om het leven zou brengen. Het nieuws dat de kameraden om het leven waren gebracht, ging als een lopend vuurtje door de stad en bereikte café Murk eerder dan de media.

Andere bekende criminelen die het café sinds begin jaren negentig frequenteerden, waren Cor van Hout en Willem Holleeder. Kroegbaas Joop had ze in de jaren tachtig leren kennen via hun gezamenlijke passie paardenraces. De zwagers Cor en Willem kwamen vaak op zaterdagmiddag naar het café in Ondiep. Het kwam regelmatig voor dat de barman naar zijn collega’s elders in de stad belde om te vertellen dat de beruchte prominenten er waren. Hierdoor stond het binnen de kortste keren stampvol in café Murk.

Volgens barman Cees had ‘Cor meer te doen met Utrechters dan met Amsterdammers’. De gentleman stopte sommige klanten regelmatig flinke geldbedragen toe. Vanzelfsprekend vroeg niemand naar de herkomst van dat geld.

Op de koude woensdagavond van 20 december 2001 was Cor ook in café Murk. Hij was er samen met zijn rechterhand Gerrie ‘Bassie’ Vermeulen. Ondanks dat het een doordeweekse dag was, stond het café aardig vol. Als Cor en zijn trouwe metgezel het aan het eind van de avond welletjes vinden en opstappen, worden ze in de gaten gehouden door een andere bezoeker.

Zodra Cor en zijn vriend de deur uit zijn, pleegt hij een telefoontje. De boodschap is dat het doelwit uit Utrecht vertrekt en mogelijk direct naar huis gaat. Dat huis is op dat moment een woning in Amstelveen. Daar aangekomen stappen Cor en ‘Bassie’ de auto uit en horen direct de kogels langs hun oren fluiten. De twee laten zich instinctief op de grond vallen en houden zich stil alsof ze dodelijk getroffen zijn. Na enkele minuten gaan ze er vanuit dat de schutter inmiddels weg is en ze durven op te staan om de woning binnen te gaan.

Cor is na de mislukte liquidatiepoging niet meer in café Murk gezien. Hij werd ongeveer een jaar later, op 24 januari 2003, alsnog geliquideerd. Café-eigenaar Joop zat op de voorste rij tijdens de begrafenis.

De voormalige Heineken-ontvoerders waren niet de laatste ‘zware jongens’ die aan de toog van café Murk werden gezien en later geliquideerd zou worden.

Op 28 januari 2016 is café Murk afgeladen vol. Twee broers gaven een verjaardagsfeest. Een van de aanwezige klanten is Wout Sabee. Hij drinkt een biertje en maakt grappen met oude kameraden van de inmiddels verdwenen voetbalclub USV Holland. Wout vertelt aan een oud-ploeggenoot dat hij anderhalf jaar eerder geluk heeft gehad. Het had niet veel gescheeld, of hij had een poging tot liquidatie niet overleefd.

Wout vertelt dat er vier kogels in zijn buik terecht waren gekomen en dat er operatief een soort netje om zijn maagstreek was geplaatst om de organen bij elkaar te houden. Hij wees ook naar een plek bij zijn oor waar ook een kogel terecht was gekomen. ‘Een millimeter meer naar links en ik was er geweest’, zei Wout. Waarom hij was beschoten vroeg niemand van de aanwezigen, al wisten sommige ingewijden wel degelijk van de hoed en rand.

In café Murk heerst een sfeer van horen, zien en zwijgen. Dat zwijgen werd Wout alsnog opgelegd. Een tweede liquidatiepoging op 24 juni dat jaar werd hem fataal.

'Crimineel Utrecht' is verkrijgbaar in de boekhandel.

Auteurs Daniel M. van Doorn & Evert van der Zouw, Uitgever Hans van Maar

Zie ook: De normen en waarden van Murk