Urechtse raad stemde met grote meerderheid voor demping singel

Door Ton van den Berg - Op vrijdag 2 februari 1968 stemde de Utrechtse gemeenteraad in met de demping van de singel tussen de Bemuurde Weerd en ter hoogte van het huidige hotel Karel V (toen het Militair Hospitaal). Dat gebeurde ondanks de vele protesten van de Utrechtse bevolking met een grote meerderheid van 29 voor en 8 tegen.

Het AD/UN en RTV-Utrecht lieten deze week iemand aan het woord die zegt dat de besluitvorming met 1 stem verschil plaatsvond, dat er geen enthousiasme was voor de demping. Dat laatste klopt, maar er was wel degelijk een grote meerderheid in de raad die het eens was om de singel te dempen voor de aanleg van een verkeersweg.

De besluitvorming begon eigenlijk al bijna tien jaar eerder. In december 1959 sprak de gemeenteraad over het plan (opgesteld door de Duitse verkeersdeskundige Feuchtinger) dat het college van burgemeester en wethouders in 1958 had gepresenteerd. Behalve een groot aantal doorbraken van wegen door de binnenstad stond daar ook in de singels te dempen ten faveure van het autoverkeer.

Op de plannen, met name de demping, volgde veel protest vanuit de bevolking met een opvallende rol voor het comite Binnenstad en Singels dat een initiatief was van kunstenaars georganiseerd in Kunstliefde en de vereniging Oud-Utrecht. Ook journalisten stapten in het comite waarvan de dichter Jan Engelman de meest bekende aanvoerder zou worden.

Door de protesten krabden de raadsleden nog eens op hun achterhoofd en daarom werd in 1959 het besluit tot demping vooruit geschoven, er moest eerst maar eens meer onderzoek komen. Dat leverde een rapport op van de Rotterdamse stedenbouwkundige Kuiper die een alternatief plan presenteerde waarin de singels behouden bleven, maar het college stemde daar niet mee in en kregen hem zover in te stemmen met behoud van de singel alleen tussen de Bleekstraat en de Maliebaan, de rest moest gedempt worden.

Over dat voorstel werd in augustus 1962 in de raad gesproken en het resultaat was dat in ieder geval het deel van de singel tussen de Weerdsingel en de Wittevrouwensingel dichtgegooid mocht worden. De demping van de Catharijnesingel werd opnieuw voor onderzoek uitgesteld. Saillant is dat een maand later de gemeenteraad werd geconfronteerd met plannen voor de bouw van Hoog Catharijne, waardoor de demping van de singel op dit deel weer in een heel ander daglicht kwam te staan.

In mei 1964 vroegen de burgemeester en wethouders aan de gemeenteraad om de Catharijnesingel te dempen en kreeg daar toestemming voor met 30 voor en 9 tegen. De enige die het toen nog kon tegenhouden was het Rijk dat al bij monde van diverse ministers vanaf 1958 duidelijk had gemaakt dat de singels beschermd monument waren en daarom niet gedempt mochten worden. De onderhandelingen hierover zouden jarenlang duren.

In 1967 leidde die onderhandelingen tot een compromis tussen het Rijk (minster Klompé) en de gemeente waarin Utrecht beloofde af te zien van doorbraken door de binnenstad met grote wegen, maar demping van de Catharijnesingel moest vanwege het belang van Hoog Catharijne en afspraken met de bouwers daarvan doorgaan.

Rijksambtenaren vonden zich voor 'voldongen feiten' gesteld maar het kon niet anders dan dat minister Klompé in januari 1968 gedwongen was toestemming te verlenen voor de demping van de singel tussen Bemuurde Weerd en het Militair Hospitaal.

Een maand later stemde de gemeenteraad in met 29 voor en 8 tegen en in april 1968 startten de werkzaamheden voor de demping van de singel en de aanleg van de verkeersweg.

Nog altijd stond ook demping van de noorderlijke singels (Weerdsingel en Wittevrouwensingel) op de rol, maar in 1970 herhaalde het Rijk dat daar geen toestemming voor werd verleend. De gemeente legde zich daarbij neer en daarna bleef het bij de voorgenomen demping.

Jaren later zou de discussie weer oplaaien en leiden tot het terugbrengen van de singel, in 2005 werd het stuk tussen Bemuurde Weerd en vlakbij Paardenveld geopend, in 2015 het deel tussen Paardenveld en Vredenburg en in september 2020 is de hele singel weer rond.

Bronnen: Hoog Catharijne van Hans Buiter (1993), 2000 jaar Utrecht van R. Blijstra (1968) en krantenartikelen Nieuw Utrechts Dagblad, Vrije Volk en Utrechtsch Nieuwsblad 1958-1968.