Nieuwe foto's voedseldropping 2 mei 1945

Door Ton van den Berg - Nog steeds duiken foto's op uit de oorlogstijd in Utrecht. De in Bilthoven wonende Johan Beenen ontdekte onlangs negen glasnegatieven waarop exclusieve beelden te zien zijn van de voedseldroppings op 2 mei 1945 boven de Lage Weide (Cartesiusdriehoek). Zijn vader Frans heeft die foto's gemaakt staande op de spoorlijn Utrecht-Amsterdam bij de St. Josephlaan.

Op de foto's is te zien hoe de 'Vliegende Forten' van de Amerikaanse luchtmacht hun pakketten boven de Cartesiusdriehoek lossen. Op de spoorrails kijken bewoners uit de omgeving van de St. Josephlaan toe hoe de vliegtuigen passeren.

Frans Beenen, die werkzaam was als fotograaf en later bio-technicus bij het Rijksinstituut voor de Volksgezondheid (RIV), woonde met zijn gezin in die dagen direct langs het spoor in een bovenwoning aan de St. Josephlaan (hoek Geraniumstraat) die toen nog tot de gemeente Zuilen behoorde. Het huis is in de jaren zestig afgebroken voor verbreding van de spoorlijn en de bouw van een viaduct waardoor de St. Josephlaan en de Cartesiusweg met elkaar werden verbonden.

Johan was 4 jaar oud toen de droppings plaatsvonden. Hij herinnert zich er niet veel van. Tussen de nalatenschap van zijn vader Frans (die overleed in april 1980) trof hij diverse negatieven aan, ook foto's van Henk Hofland de toen bekende persfotograaf die getrouwd was met een zus van Frans Beenen.

Voor de familie Beenen had de oorlogstijd extra negatieve lading omdat hun oudste zoon Frans jr. in 1945 op 15-jarige leeftijd overleed aan tbc. 

Frans Beenen was ook lid van een Zuilense verzetsgroep. Over wat dat inhield heeft hij volgens Johan bijna nooit gesproken.

Hieronder een 'nieuwsverslag' dat Nieuws030 in 2015 maakte van de gebeurtenissen op 2 mei 1945. Daaruit blijkt dat de dropping in de Cartesiusdriehoek een vergissing was en dat het voedsel eigenlijk verderop over het Amsterdam-Rijnkanaal in de omgeving van de Hoge Weide gedropt had moeten worden.

Johan Beenen heeft de foto's overgedragen aan Het Utrechts Archief waar ze zijn gescand en nu ook worden bewaard in de Beeldbank.

-

Woensdag 2 mei 1945

- 07.00

Vliegtuigen van het Amerikaanse leger gaan vandaag voedselpakketten droppen in Utrecht. Behalve uit de lucht komt er ook via vervoer over land voedsel naar Utrecht en omstreken. Dat gebeurt met vrachtauto's van de geallieerden. De eerste wagens zouden vanuit Rhenen naar hier onderweg zijn.

De Vliegende Forten van de Amerikanen brengen dus geen bommen maar voedsel. Dat gebeurt ergens tussen 7 uur vanochtend en 15 uur 'vanmiddag.

- 12.30 uur

De voedseldroppingen zijn begonnen. Vliegtuigen komen massaal over de stad heen en maken veel indruk op de Utrechters. Duizenden mensen zitten op de daken om de vliegtuigen over te zien komen. We kunnen ze bijna aanraken en we zwaaien naar de piloten die erin zitten en die naar ons terugzwaaien.

Ooggetuige Roel Sangster van de Homeruslaan meldt ons. "De vliegtuigen vliegen in cirkels om de stad. Het is zo machtig en er roert iets in je als je de vliegtuigen boven je ziet vliegen. Iedereen is op straat, op daken op balkons. We zien mensen met witte lakens aan palen."

Helaas zouden er vandaag ook gewonden en zelfs doden zijn gevallen door de droppings. Voedselpakketten zouden op mensen terecht zijn gekomen, maar geen van die geruchten kan tot op heden worden bevestigd.

- 14.00 uur

Wat een senstatie. Het eten kwam uit de lucht vallen: vandaag hebben geallieerde bommenwerpers in Utrecht voedselpakketten gedropt. Daarmee moet een einde komen aan de maanden van honger waaronder de Utrechtse burgers zo zwaar hebben geleden.

Utrecht is een van de vele steden die via de lucht van voedsel worden voorzien. Ook elders in het west van het land zoals bij Den Haag en Amsterdam is voedsel gedropt. Dat is het gevolg van een akkoord dat de geallieerden met de Duitse bezetter hebben gesloten op maandag 30 april in het dorp Achterveld.

Het is de bedoeling dat er nog dagen achtereen bommenwerpers hun gezonde lading laten vallen. Op het terrein aan de Lage Weide vormden burgers een lange ketting om de voedselpakketten door te geven. Ze werden per paard en wagens naar verschillende uitdeelpunten gebracht, waar ze zo spoedig mogelijk worden doorgegeven aan de bevolking.

De Utrechtse dropping werd vandaag verzorgd door de Amerikaanse luchtmacht USAAF en droeg de codenaam Operatie Chowhound., In andere steden was het de Britse RAF die de pakketten uitwierp, die operatie draagt de titel Manna.

De Amerikanen gebruikten voor hun acties 58 B17-bommenwerpers, waarvan de nadering bij veel burgers een schrikreactie veroorzaakte. Maar spoedig bleek dat ze niet de dood kwamen brengen, maar de redding.

De vliegtuigen kwamen rond het middaguur over en dropten hun lading met blikjes aardappelpoeder, melk, ham, suiker cacao, worstjes, boter, biscuits en zuurtjes op een terrein aan de Lage Weide. Dit ging niet helemaal goed omdat bij enkele bewakings- en verzamelploegen de indruk bestond dat de dropzone de Hoge Weide zou zijn. Deze moesten nu halsoverkop naar de Lage Weide en om precies te zijn het zogeheten stapelterrein van de Nederlandse Spoorwegen, de driehoek tussen de Cartesiusweg en de spoorlijnen naar Amsterdam en Rotterdam.

Op de Lage Weide zijn nogal wat voedselpakketten, dat ook drop-goed wordt genoemd', illegaal in handen gevallen van mensen die daar aanwezig waren. De politie heeft het meeste voedsel toch weer in beslag weten te nemen, maar moest daarvoor soms wel hardhandig optreden.

Het voedsel wordt nu eerst verzameld bij de H.A.K.A. in Hoograven (en een klein deel in de Korenschoof in Pijlsweerd) en later verdeeld onder de mensen die dit het meeste nodig hebben.

De Nederlandse Regering heeft ook via de radio een oproep gedaan om het voedsel dat mensen nu nog in huis hebben te delen met zieken en zwakken.

Veel drop-goed (geschat wordt eenvijfde deel) is bij de eerste droppings kapot gevallen als gevolg de te grote hoogte waarop het voedsel naar buiten werd gegooid. Wat er nog van over is gaat naar de centrale keuken en de ziekenhuizen.