Memoires van een stadsarchitect (19): Hoog Catharijne

Ir. Henk Dam wordt 100 jaar in 2021, hij werkte als stadsarchitect tussen 1950 en 1982 voor de dienst Openbare Werken van de gemeente Utrecht. In de serie Memoires van een stadsarchitect hierbij zijn herinneringen aan die periode.

19 - HOOG CATHARIJNE

De voorbereiding van het plan Hoog Catharijne heeft zich vrijwel in stilte voltrokken binnen de burelen van Brederode’s Bouwbedrijf, die zich had ontpopt als een projectontwikkelaar “avant la lettre”. De afd. Gebouwen en Monumenten had ten gevolge van het Hoog Catharijne- initiatief een drukke periode.

Op 1 januari 1970 moest de Dienst Openbare Werken in een nieuw gebouw zitten, de Keuringsdienst van Waren moest verhuisd zijn en voor de veemarkt moest een nieuw complex worden gebouwd. Over alle drie zal ik later terugkomen. Nu volsta ik met de mededeling dat de deadline van 1 januari 1970 is gehaald.

Met de afbraak ten behoeve van Hoog Catharijne kon op die datum worden begonnen. Op 1 juli 1970 werd in opdracht van B en W een plan gelanceerd door de architecten Bodon en Spruit, waarin twee opmerkelijke zaken voorkwamen. Het ooit naar ontwerp van Bodon gebouwde secretariaatsgebouw van de Jaarbeurs was gehandhaafd en ook de doorbraak Achter Clarenburg naar de Mariaplaats, overeenkomstig de plannen van Bredero.

Het secretariaatsgebouw stond er al enkele jaren en werd door velen zeer gewaardeerd. Niet echter door Bredero en het is dan ook afgebroken samen met alle andere gebouwen van de Jaarbeurs op het Vreeburg.

Enige tijd heeft Bredero ook nog met de gedachte gespeeld om Hoog Catharijne over het Achter Clarenburg heen te tillen tot aan de Lange Elisabethstraat. Men vond namelijk het Achter Clarenburg wat smal voor het te verwachten verkeer.

Om deze wals tegen te houden heb ik enige tijd besteed aan het maken van een alternatieve opzet van Hoog Catharijne, met behoud van de oostelijke gevelwand van het Achter Clarenburg. Tijdens mijn vakantie heeft mijn plaatsvervanger de directie van de Dienst Openbare Werken in kennis gesteld van dit stoute voornemen. Het kwam me na de vakantie op een schrobbering te staan van de hoofddirecteur. Tot mijn vreugde is Hoog Catharijne toch bij het Achter Clarenburg tot staan gebracht. Projectontwikkelaars zijn moeilijk te temmen.

Overigens heb ik me beperkt tot het begeleiden van de sporthal aan de zijde van de Croeselaan en het begeleiden van de bouw van een concertzaal in het Beatrixgebouw van de Jaarbeurs. Het contact met de architect Fledderus, die deze laatste hal heeft ontworpen, was prettig. Hij was gevoelig voor de aanwijzingen.

Onze archeoloog heeft dagen lang op het bouwterrein van het Vredenburg doorgebracht en mocht daar veel interessante zaken naar boven halen. Hij had wel te duchten van een aantal amateur archeologen, waarvan hij de deskundigheid in twijfel trok. De activiteiten van deze groep zijn na enige tijd afgenomen, zodat dit probleem een zachte dood is gestorven.