Memoires van een stadsarchitect (18): Plaatsen van beelden

Ir. Henk Dam wordt 100 jaar in 2021, hij werkte als stadsarchitect tussen 1950 en 1982 voor de dienst Openbare Werken van de gemeente Utrecht. In de serie Memoires van een stadsarchitect hierbij zijn herinneringen aan die periode.

18 - HET PLAATSEN VAN BEELDEN IN DE STAD

Er is een zeer ruimhartig beleid gevoerd door Utrecht ten aanzien van kunstopdrachten. Een vast percentage van 2% van de bouwkosten van gebouwen, wegen, bruggen enz. werd besteed aan kunst. Voor zover het wegen, bruggen enz. betrof werd het altijd besteed aan beelden op de openbare weg of in parken.

Op alle niveaus werd er steeds, zonder een strobreed in de weg te leggen, aan mee gewerkt, terwijl de onderscheiden afdelingen alleen het geld fourneerden en er verder geen enkele bemoeienis mee hadden. De keuze van de kunstenaars lag bij een door B en W ingestelde Kunstcommissie. De secretaris, Bernard Peiser, was een medewerker van het stadhuis die ook zorgde voor het opstellen van de benodigde raadsvoordrachten.

Ik was goed met hem bevriend. Het verlenen van de opdrachten aan de kunstenaars, het maken van plannen voor de feitelijke plaatsing van de beelden in overleg met de kunstenaar c.a. werd door onze afdeling verzorgd. Leuk werk om te doen. Het is me opgevallen dat de meeste kunstenaars weinig gevoel hebben voor de ruimtelijke aspecten die samenhangen met het plaatsen van de door hen gemaakte sculptuur. Ze leunden graag en sterk op onze inzichten.

We hebben een grote reeks van kunstwerken in de stad kunnen plaatsen. De kunstwerken die uit het budget van een gebouw werden betaald, werden, zonder uitzondering, in het gebouw of op het buitenterrein van het gebouw aangebracht. De architect die het gebouw had ontworpen zorgde, middels de Kunstcommissie, in dat geval ook voor het kunstwerk.

De leden van de Kunstcommissie kwamen bijna alle uit het kunstcircuit. Het niveau van de kunstwerken is dan ook hoog te noemen. Het contact met de kunstenaars, het bezoeken van de ateliers en eventueel de bronsgieterijen was heel boeiend. Ook de besprekingen in de Kunstcommissie waren evenzo vele eye-openers. Nogmaals: leuk werk en belangrijk!!