Meer nieuwe feiten over de foto van Nico Jesse

Door Jim Terlingen

Eerder dit jaar deden collega-onderzoeker Victor Frederik en ik de ontdekking wie het middelste meisje is op de bekende Utrechtse foto van Nico Jesse van precies 80 jaar geleden. De namen van de andere twee meisjes, de tweeling Wijzenbeek, zijn sinds 2003 bekend. En nu kan er met grote zekerheid gezegd worden wannéér de foto is gemaakt en op welke plek.

De zon en schaduwen

Peter Frederik (1944), een broer van Victor, hoorde van hem over het onderzoek naar de foto. Peter, in zijn werkende leven een gelauwerd wetenschapper in de nano-biologie, kreeg meteen het sterke vermoeden dat het mogelijk moet zijn om te achterhalen wannéér de foto gemaakt is.

Met het softwarepakket Suncalc, dat ook gebruikt wordt door onderzoekscollectief Bellingcat, is hij aan de slag gegaan. Hij gebruikte daarbij deze foto en ook andere foto’s die Jesse maakte op deze dag rondom de Agnietenstraat.

Zijn concluses zijn helder:

“Op grond van de richting van de schaduwen heb ik het tijdstip waarop de foto’s gemaakt zijn redelijk nauwkeurig kunnen vaststellen: rond 17.00 uur. Daarbij is er slechts een kwartiertje speling."

"De precieze datum is wat lastiger omdat op geen enkele foto de volle lengte van een schaduw te zien is. Maar met hulp van de software ben ik wel zeker van de maand: juni 1942.“

Juni 1942 is één maand na de invoering van de verplichte jodensterren in Nederland, die door de meisjes worden gedragen.

Mooi werk van Peter Frederik.

De locatie

Het hek met de punten achter de meisjes op de iconische foto doet sterk vermoeden dat ze op de Agnietenstraat staan nabij het gebouw Fundatie van Renswoude. Op de andere foto's (zie negatieven) is immers dit gebouw te zien en op de foto's zien we ook een identiek punthek.

Anno 2022 zijn daar nog steeds hekken met deze punten te zien. Maar als je nauwkeurig bij die delen gaat kijken, links en rechts van de Fundatie van Renswoude, blijken dit níet de locaties te zijn. De details op de muren erachter kloppen niet met wat achter de meisjes op de foto te zien is.

De oplossing voor dit probleem levert Nico Jesse aan. In juni 1942 blijkt ook het hek precies voor de Fundatie van Renswoude punten te hebben, is te zien op een van zijn foto’s (de linkerfoto op de negatieven hierboven).

Deze punten zijn na de oorlog verwijderd. Wat blijkt: de muur erachter op deze plek toont in 2022 wél precies de details die op de foto te zien zijn. 

Voor de heel precieze lezers en kijkers, vermeld ik nog één detail: het hek maakt op iconische foto aan de linkerkant een zwenking en het hek in 2022 heeft dat op deze plek niet. Ook dat is te verklaren: deze zwenking is na de oorlog uit het hek gehaald.

Case closed.

Pleidooi

Tot slot. Hoe bijzonder zou het zijn als op deze locatie de iconische foto van de meisjes aan de muur gaat komen? Dan worden voorbijgangers op een heel bijzondere wijze aan de jodenvervolging herinnerd. En dan zie je letterlijk de geschiedenis van een plek. Ik heb het voorgelegd aan familieleden van de meisjes en die reageren positief.

Wordt vervolgd.

Jim Terlingen is, onder meer, historisch onderzoeker. Zie ook: www.jimterlingen.nl
Voor meer reacties en contact: terlingenschrijft@kpnmail.nl