Struikelstenen geplaatst voor Prins Hendriklaan 91

Door Jim Terlingen
(met grote dank aan Ad Huiding voor zijn notities en fotomateriaal)

We beginnen dit verhaal in april 2017. Corrie Huiding, bewoonster van de Bergstraat 6 in Wijk C, gaat binnenkort met haar man Ad voor de derde keer tijdens Open Joodse Huizen het verhaal van joodse dokter Bram Querido vertellen. Ze vindt eigenlijk dat de geplande datum, 4 mei, niet ideaal is om mensen te ontvangen. Want wie heeft er tijd om op een gewone werkdag te komen? Ze besluit om er via sociale media meer ruchtbaarheid aan te geven.

Corrie is al jaren vrijwilligster in het Utrechtse Bartholomeus Gasthuis en als ze daar in die dagen weer eens is, wordt ze door een medewerker, Nel de Jong, aangesproken over de oproep op Facebook. Ze kent Nel al jaren. Nel vraagt Corrie of ze soms joods, aangezien ze meedoet aan Open Joodse Huizen.

"Nee hoor", zegt Corrie, "maar onze kinderen zijn in deze straat geboren en ze zijn in vrijheid opgegroeid. Vele joodse kinderen is dit ontnomen. Het is onvoorstelbaar dat dit is gebeurd. Dit mag nooit meer gebeuren."

Dan vertelt Nel dat haar moeder in de oorlog heeft gewerkt bij mensen in een huis in de Prins Hendriklaan. Dat was bij de joodse familie Van Laar. Ze hadden daar op kamers een joods-Oostenrijks stel en hun kindje: vader Kurt Roeders, moeder Liselotte en de kleine baby Tonia.

Dat gezinnetje is na de oorlog niet uit de kampen teruggekomen. Haar moeder, inmiddels overleden, bewaarde altijd nog foto’s van Kurt, Liselotte en Tonia. En ze vertelde erover aan Nel.

Dit verhaal greep Corrie en Ad bij de strot. Ad, een vervent speurder, achterhaalde veel informatie en vorig jaar vroegen ze samen drie struikelsteentjes aan voor Kurt Roeders (1906-onbekend), Liselotte Roeders-Selinko (1917-1944) en Antoinette (Tonia) Roeders (1940-1944). 

Vandaag
Vanochtend was het om 11 uur zover. Het huis waar de familie Roeders inwoonde, op nummer 91, bevindt zich schuin tegenover het geboortehuis van verzetsstrijdster Truus van Lier op nummer 48. Daar liggen trouwens twee struikelsteentjes, voor Truus en haar moeder Derkje. 

Er waren zeker 50 aanwezigen. Dat is een flinke opkomst op deze warme julidag. Daarbij was een delegatie van drie mensen van de Liberaal Joodse Gemeente, die het ‘kaddisj’ uitspraken. Dat is een belangrijk gebed binnen het jodendom. En natuurlijk was Nel er ook.

Het raakte Nel flink om de eerste steen te mogen plaatsen. Ad deed de tweede en Corrie de derde. Voorafgaand aan de plaatsingen vertelde Corrie uitgebreid over wat haar man allemaal had achterhaald. Dit verhaal bevatte vele ontroerende details.

Drie voorbeelden.

1. Van augustus 1943 tot augustus 1944 is de familie Roeders in Westerbork. Miriam Merzbacher-Blumenthal (1927) die daar als meisje ook was, publiceerde in 2016 het boekje ‘Een meisje uit Berlijn’, waarin ook het gezin Roeders meerdere keren voorkomt. Een fragment:

Iets aan hen fascineerde me. Was het hun saamhorigheid, de vriendelijke en toch gereserveerde glimlach waarmee ze voorbijgangers groetten en tegelijk op afstand hielden? Of was het de kleine Toni die mijn aandacht trok? Dat snoezige kindje van drie met haar mooie rode haar?

Ik denk dat het dat laatste was. In Amsterdam had ik ook al graag met kleine kinderen gespeeld. Daarom was het niet zo vreemd dat ik, toen ik Tonia zag, hoopte dat ik op een dag met haar zou mogen spelen.

2. Eerder in 1943, als het gezin noodgedwongen naar Amsterdam is verhuisd, laten ze aldaar nog foto’s van de kleine Tonia maken in studio Merkelbach.

3. De zus van Liselotte, Annemarie, droeg in 1953 haar roman Désirée op aan Liselotte:

Terug naar de plechtigheid. Veel mensen lieten rozen achter en toen iedereen was vertrokken, legde een huidige bewoner van het pand, een student, drie steentjes neer. Dat is een joodse gewoonte. Met steentjes toon je liefde en respect voor de overledene en laat je zien dat je nog steeds aan hem of haar denkt. 

Ook dit kleine gebaar was vandaag erg mooi.
  

  
Zie: meer artikelen van mij over struikelsteenplaatsingen