Heden/Verleden - Voetbal en vluchtelingen

Sportjournalist Ton de Ruiter legt sportieve hedendaagse verbanden met het verleden over toen en nu, dit keer over voetbal en vluchtelingen.

Ton Gruters scoort tegen PEC Zwolle in de 89e minuut. Het is het enige doelpunt in de eredivisie van de voetballer uit Schalkwijk. Door de knal van zijn leven maakt FC Utrecht op 11 mei 1980 een 2-0 achterstand goed en plaatst zich voor de eerste maal in het bestaan voor Europees voetbal. 

De reis gaat in september van dat jaar naar Pitesti in het zuiden van Roemenië. Twee supporters van FC Utrecht maken de trip per spoor via Duitsland, Oostenrijk en Hongarije, 2100 kilometer. Dan ben je nog lang niet in Syrië, bedenk ik mij 35 jaar later. Vele tienduizenden  hebben de reis deze maand in de omgekeerde richting gemaakt.  

Op vrijdag kopen de twee supporters een ticket bij de NS. Op maandag melden ze zich bij de ambassade van Roemenië en Hongarije voor een visum. Op de Roemeense is dat snel geregeld, de Hongaarse ambassade meldt dat het visum over drie dagen klaar ligt. Ja, dan is de wedstrijd al gespeeld.

Het duo hoort dat je bij de Hongaarse grens snel een visum kunt regelen. Tot Wenen loopt alles gesmeerd. Daarna gaat het mis. De trein stopt niet bij de grenspost en de conducteur adviseert uit te stappen en per taxi naar de grenspost te gaan. Dat lukt maar vervolgens zijn ze voor iedere volgende trein op weg naar Pitesti te laat. De twee sluiten voor 125 gulden een deal met een taxichauffeur, zoals vele vluchtelingen deze maand doen. De auto komt door een defecte benzinepomp niet tegen de heuvels op. Dan maar liften. Een jong paar zet de fans een uur voor de aftrap af bij het stadion.

De wedstrijd eindigt op 17 september 1980 in 0-0. In het jubileumboek van FC Utrecht zegt speler Henk van der Vlag: ,,Die wedstrijd in Roemenië is onvergetelijk. Politie met geweren op de hoek van de straat. Om een foto van de FC Utrecht-selectie werd gevochten.” Dictator Nicolae Ceausescu voert in het land een schrikbewind. Vooral de jonge inwoners benutten iedere mogelijkheid om het land te ontvluchten. In Brussel is vorige week gesproken en gestemd over de verplichte opvang in de EU van 120.00 vluchtelingen. Roemenië stemt tegen, evenals  Hongarije.

De eerste buitenlandse spelers bij DOS zijn Hongaarse vluchtelingen. Miklos Dacsev, Georg Liptak en Janos Hanek zijn in 1956 tijdens de Russische inval met een jeugdelftal in West-Europa. Vrijwel alle spelers besluiten niet terug te keren naar het bezette Hongarije. Zoals ook hun veel beroemdere landgenoten Ferenc Puskas, Sandor Kocsis en Zoltan Czibor doen. Die zijn met landskampioen Honved in Spanje voor de Europacup-wedstrijd tegen Atletico Bilbao en worden door Barcelona en Real Madrid in de armen gesloten.

Dacsev, Hanek en Liptak kiezen in de beginjaren zestig voor DOS. Hanek scoort in 67 wedstrijden 34 doelpunten, een aardig gemiddelde. Dacsev draagt drie seizoenen het shirt van de club. In 1977 overlijdt hij op de Canarische Eilanden aan kanker en wordt slechts 47 jaar. Hanek gaat via Alkmaar naar Amerika en Liptak volgt zijn spoor. Beide Hongaren vestigen zich in Kansas City. Op internet is een foto te zien van een reünie in 2006 – 50 jaar na hun vlucht – van het Hongaarse jeugdelftal van destijds met een glunderende Janos Hanek in hun midden.

Op 1 oktober 1980 komt Arges Pitesti voor de return naar stadion Galgenwaard. Gerard van der Lem scoort na een uur spelen het eerste Europese doelpunt van FC Utrecht, Frans Adelaar is de aangever. Willy Carbo maakt tegen de niet scorende Roemeense tegenstander het tweede doelpunt. De tweede ronde is bereikt met een elftal waarvan negen spelers in de stad Utrecht geboren zijn.

Zaterdagavond tegen SC Cambuur heeft geen enkele speler Utrecht als geboorteplaats in zijn paspoort staan. Het is 35 jaar later en een andere tijd. De vluchtelingen komen niet uit Hongarije en Roemenië maar uit Afghanistan, Eritrea en vooral Syrië. Waar zijn de vluchtelingen uit de Jaarbeurs  trouwens? In het vak waarin ik naar FC Utrecht – SC Cambuur kijk is volop ruimte. Hier hadden honderden vluchtelingen toch een bijzondere avond kunnen hebben. Of geeft dat inmiddels teveel problemen in een land waar de protesten tegen de komst van vluchtelingen groeiende is.