Heden/Verleden - Tourkoorts in de jaren vijftig
Gepubliceerd: woensdag 13 mei 2015 20:30
Sportjournalist Ton de Ruiter legt sportieve verbanden tussen heden en verleden, over toen en nu. Dit keer over de Tourkoorts in de jaren vijftig.
De Tour de France gaat voor de eerste maal van start buiten Frankrijk. Het is 1954 en Amsterdam is de uitverkoren startplaats. De cafés in de hoofdstad blijven de hele nacht open. Overal is het kermis. Wout Wagtmans trekt bij aankomst veel bekijks in zijn Porsche. Pellenaars moet uitleggen waarom Gerrit Voorting wel en Adri Voorting niet is geselecteerd. De twee broers hebben ruzie en daar kan de teamspirit onder leiden.
Van de organisatie krijgen de renners een trui, een trainingspak, een petje, een bril, een regencape, een fietspompje en een metalen koffer om dat alles op te bergen. De rit over 195 kilometer naar Brasschaat doet Utrecht niet aan. De renners gaan richting Haarlem, doen de kustplaatsen Noordwijk en Scheveningen aan en verdwijnen in Rotterdam in de Maastunnel. Via Dordrecht en Breda raast het peloton naar de voorstad van Antwerpen.
Een kilometer voor de finish springt Wout Wagtmans weg uit een kopgroep met alle favorieten en houdt op de streep welgeteld één seconde over. De 2000 gulden voor de etappewinst zijn voor de ‘bende van de Pel’. In totaal keert de organisatie 384.000 gulden aan prijzengeld uit. 1500 gulden per dag voor de drager van het geel, 1000 gulden voor de strijdlustigste renner, 20.000 gulden voor de eindwinnaar en 30.000 gulden voor de winnende ploeg. Een dag na zijn winst staat Woutje in zijn wollen trui in een advertentie. ‘Na zijn zege geniet Wout Wagtmans van een welverdiende rust in zijn Neveda trui. Heerlijk warme wol houdt de spieren soepel.’’ Een Porsche is niet goedkoop.
Beelden zijn te zien in de Filmac aan het Vredenburg. In een advertentie meldt de bioscoop dat ook van Wimbledon en het WK voetbal in Zwitserland beelden worden vertoond. Duitsland is in het weekeinde van de start wereldkampioen geworden. Het Utrechts Nieuwsblad hangt bulletins over het koersverloop bij het kantoor van de krant. Het katholieke dagblad Het Centrum heeft al een Eigen Tour waar lezers de winnaar van de etappe kunnen voorspellen. Het radioverslag van Jan Cottaar staat overal op de werkplek aan. Tourkoorts!
De hoofdstad heeft de start van de Tour de France te danken aan de uitzonderlijke prestaties in de Ronde van 1953. Gerrit Voorting wint de vierde etappe, Jan Nolten de achtste, Wim van Est de 16e, Wout Wagtmans de 17e en 21. Vijf ritzeges in de belangrijkste wielerwedstrijd en bovendien wordt de Nederlandse formatie eerste in het ploegenklassement. In Parijs klinkt het Wilhelmus. In de algemene klassering eindigen vier leden van de nationale equipe bij de beste twintig: Wagtmans 5e, Van Est 13e, Voorting 17e en Nolten als 19e.
De huldiging van de renners in het Olympisch Stadion van Amsterdam trekt een volle bak: 40.000 toeschouwers. Utrecht blijft niet achter. Op dinsdag 28 juli is stadion Galgenwaard uitverkocht. 15.000 toeschouwers op de tribunes en op het middenterrein kijken naar de ereronde van de renners en ploegleider Kees Pellenaars. Burgemeester De Ranitz van Utrecht spreekt mooie woorden.
De hoofdrol in het actieve deel van het programma is weggelegd voor Noppie Koch, die in de wedstrijd voor stayers debuteert als prof en die de Nederlandse deelnemers aan de Tour als tegenstander heeft. Je zou denken dat bij zo’n huldiging de winst naar een Tourvedette gaat.
Daar lijkt het in eerste instantie op. Wim van Est houdt in de eerste serie Nop Koch en Henk Stevens – de laatste nog levende coureur uit die succesjaren - achter zich. In de tweede serie plaatsen Adri Voorting, Rini Wagtmans en Hein van Breenen zich voor de finale. In de eindstrijd geeft gangmaker Poppes met de 21-jarige Nop Koch aan de rol zoveel gas dat alleen Wout Wagtmans hem kan volgen. Wim van Est wordt op twee ronden gezet door de Utrechter.
Wout Wagtmans draagt het geel in de Tour van 1954 twee dagen. In Brasschaat, Caen en Bordeaux winnen de Nederlanders een etappe. Het is ietsje minder dan in 1953. Bij de huldiging in het Utrechtse stadion is dat te merken: 8.000 toeschouwers. Niet de burgemeester van Utrecht maar die van Wijk bij Duurstede spreekt de renners toe. TV-commentator Barend Barendse voert het woord namens het Utrechtse baancomité en stipt aan dat in 1953 de Nederlanders 24 keer bij de eerste tien eindigen en nu 38 keer. Zoveel minder was het dus niet.
In het actieve deel rijden de vedetten van de Tour en Utrechter Koch weer achter de motoren. Noppie is voor het tweede jaar prof en weet inmiddels hoe het werkt. In de finale laat hij de sterren van de Tour, Wim van Est en Woutje Wagtmans keurig voor gaan. Zoals dat vele jaren later onder regie van Jan Raas gebeurt in Boxmeer, Chaam, Kamerik, Kortenhoef en andere plaatsen waar de deelnemers aan de Tour aan de start verschijnen.