Gewoon Getrouwd nader bekeken in Volksbuurtmuseum

Door Ton van den Berg - Woonde je in een volksbuurtje, je was getrouwd voor je het wist in de jaren vijftig tot en met zeventig van de vorige eeuw. Was het niet vanwege een ‘moetje’ dan was het wel omdat trouwen een stap op weg uit je ouderlijk huis was want met een trouwboekje in de hand kon je hogerop de wachtlijst voor woningzoekenden komen te staan.

Hoe dat ook weer ging dat vanzelfsprekende: verliefd, verloofd en getrouwd, is te zien in een alleraardigste expositie Gewoon Getrouwd in het Volksbuurtmuseum. Meest in het zicht meteen zijn de diverse trouwjurken die het museum ontving na een oproep. Ook dat is zoiets, de inkomens in volkswijken waren niet om over naar huis te schrijven maar voor een dure trouwjurk - die maar één keer werd gedragen - werd met alle liefde de portemonnee getrokken. Hoewel…, Lies Theelen vertelt in de expositie dat zij haar jurk zelf maakte en na het trouwen omwerkte tot doopjurkje waarin al haar kinderen zijn gedoopt.

Afgelopen week hebben Volksbuurtmuseum-medewerkers Lysette Jansen en Christel Schatorjé, samen met diverse vrijwilligers, keihard gewerkt om de tentoonstelling op te bouwen. Vrijdag 10 maart werd die geopend. Jansen: “We kwamen op het idee voor de expositie omdat het ons opviel hoe vaak mensen die wij interviewden over wonen en leven in volkswijken, hun trouwerij als een ijkpunt noemden. Er was een leven voor en een leven na het trouwen.”

Dat de jaren vijftig tot en met zeventig centraal staan is volgens Jansen omdat het een periode van maatschappelijke veranderingen was. “Weet je dat je tot 1970 tot je 30^e levensjaar nog toestemming aan je ouders moest vragen om te kunnen trouwen? En dat veel jongeren trouwden voor de gemeente, maar nog niet gingen samenwonen omdat ze geen huisvesting hadden. Ze hoopten een urgentieverklaring te krijgen en als er dan een woning was trouwden ze bijvoorbeeld voor de kerk en was het pas echt.”

Andere pasgetrouwde stellen gingen inwonen bij ouders, tantes en of bekenden. Tegenwoordig lijkt dat weer helemaal terug te komen, in de jaren vijftig was het een normaal gebeuren dat een huis meerdere gezinnen herbergde.

Andere maatschappelijke ontwikkelingen: de komst van de pil als voorbehoedsmiddel, de opkomst van andere samenlevingsvormen zoals de commune en nieuw ook in die tijd de eerste huwelijken van vrouwen en gastarbeiders uit onder meer Italië en Spanje.

Vooral de positie van de vrouw in het huwelijk was vroeger nog geheel anders. Jansen: “In de jaren ’50 was het nog normaal dat een vrouw als die ging trouwen ontslag kreeg, en kinderopvang zoals we dat nu kennen bestond niet, laat staan dat een gezin dat kon betalen.”

De eigen herinneringen aan alles wat met trouwen vroeger te maken had, ze komen vanzelf naar boven als je over de expositie wandelt. De zaaltjes zoals Ons Ondiep en het Oranjehuis waar de trouwfeestjes plaatsvonden (met als afsluiting altijd koffie en broodjes), die telkens zelfde fotoseries die de trouwfotografen maakten bij het stadhuis, het gemeentehuis in Zuilen, het Wilhelminapark en Julianapark en/of de Domtoren (met altijd een foto van het stel met links en rechts de ouders), het trouwboekje met de handtekeningen van de getuigen en ga zo maar door.

Dat feest van herkenning, ook als je niet ging trouwen in die tijd, maakt de expositie zo vrolijk. Het is sowieso een aanrader om de tentoonstelling te bezoeken want het is de kans voor het laatst het Volksbuurtmuseum oude-stijl te zien. In het najaar gaat het museum sluiten voor een ingrijpende verbouwing die drie maanden duurt. Daarbij wordt de vaste opstelling ingrijpend vernieuwd en ondergaat het museum een gedaantewisseling. “Maar dat gevoel van kneuterigheid die hoort bij een volkswijk met z’n Perzische kleedjes op tafel laten we zeker terugkeren”, aldus Jansen.

De expositie Gewoon Getrouwd is te zien in het Volksbuurtmuseum, klikhier voor meer info.