Donderdag 2 mei: herdenkingen in Utrecht die WO2 invoelbaar maken

Aanstaande donderdag (2 mei) zijn er weer presentaties en herdenkingen in Utrechtse huizen, winkels en scholen die de gevolgen van de Tweede Wereldoorlog invoelbaar maken.

De noemer waaronder dit alles gebeurt is 'Open joodse Huizen | Huizen van Verzet'. In 2015 vond dit jaarlijkse evenement voor het eerst plaats in onze stad.

Dit is het programma (alles gratis toegankelijk):
   

11.00, 12.00 en 13.00 uur, Bergstraat 6 
De joodse arts Bram Querido bracht zijn jeugd door in Wijk C. Van het gezin Querido overleefden alleen hij en zijn zus. Hun vader en een andere zus werden vermoord in Sobibor, hun moeder in Auschwitz. De huidige bewoonster van hun woning, Corrie Huiding, vertelt hun verhaal.

   
11.00 en 13.00 uur, Ondiep 63
Historisch onderzoeker Victor Frederik vertelt over het ontstaan van de joodse school die in dit pand gevestigd was. Ruth Jacobsen was één van de leerlingen van de school. Victor vertelt haar aangrijpende verhaal.

  
11.00 en 12.00 uur, Bibliotheek Utrecht
Wolter Heukels werkt voor de PTT als de oorlog begint. Hij bedenkt zich geen moment en sluit zich aan bij de illegale anti-Duitse organisatie de Ordedienst. Vanuit het Kraaienest, de codenaam voor het postkantoor, legt Wolter onder de schuilnaam ‘Oom Henk’ een telefonienetwerk aan. Nazaten van Wolter Heukels doen hun verhaal.
  

11.00, 13.00 en 15.00 uur, Prins Hendriklaan 50A
Rechtenstudent Truus van Lier was 19 jaar toen ze zich in 1940 aansloot bij de Amsterdamse verzetsgroep CS-6. In 1943 liquideerde Truus de foute Utrechtse politiechef Gerard Kerlen. Korte tijd later werd ze opgepakt en naar concentratiekamp Sachsenhausen overgebracht. Daar werd zij door een vuurpeloton geëxecuteerd. Evelien Ribbens vertelt over Truus’ leven en verzetsdaden.

  
11.00, 13.00, 15.00 uur, Spoorwegmuseum, Maliebaanstation 16
Op 17 september 1944 riep de Nederlandse regering in Londen via radio Oranje meer dan 30.000 spoorwegmedewerkers op om onmiddellijk hun werk neer te leggen. De spoorwegstaking moest de geallieerde operatie ‘Market Garden’ ondersteunen om de bevrijding van Nederland te versnellen. In hoeverre is de spoorwegstaking te zien als verzetsdaad van NS? En hoe stelden gewone spoorwegmedewerkers zich tegen de Duitse bezetter op?

  
12.00, 13.00 en 14.00 uur, Zaagmolenkade 28
Ester van der Hoeden en haar verloofde Isaac Cohensius hebben als droom samen in Palestina een dokters- en verpleegpost te gaan runnen.  Ester doet de opleiding verpleging en behaalt ook de diploma’s kinderverpleging en kraamzorg. Isaac studeert geneeskunde. Al snel na de inval van de Duitse bezetter wordt Ester ontslagen, maar begint vervolgens een eigen praktijk als zieken- en kraamverpleegster. Als in de zomer van 1942 hun deportatie aanstaande is, trouwen ze in Utrecht en melden zich in Westerbork. 

  
12.00, 13.00 en 14.00, Vredenburg 31
De joodse Ben Bril had een broodjeszaak in Utrecht én was wereldberoemd bokser. Samen met zijn gezin overleefde hij de kampen Vught, Westerbork en Bergen-Belsen. Theatermaker Kim Arnold vertelt over hun leven voor, tijdens en na de oorlog.
  

12.00, 14.00, 16.00 uur, Spoorwegmuseum, Maliebaanstation 16
Flora Snatager werkte als stenotypiste op de afdeling goederentransport van de NS. Omdat ze Joods was, werd ze in 1940 ontslagen. Na ondergedoken te hebben gezeten, kwam Flora in 1943 in Westerbork terecht. Op 27 augustus van dat jaar werd ze in Auschwitz vermoord. Journalist Bas Dekkers vertelt haar verhaal, en de geschiedenis van joodse NS-medewerkers.

 
12.00 en 14.00 uur, Academiegebouw, Achter de Dom 7a
In de nacht van 12 op 13 december 1942 staken vijf studenten de studentenadministratie van de Universiteit van Utrecht in brand om zo studenten te behoeden voor de Arbeitseinsatz. Twee van hen, Frits Jordens en Anne Maclaine Pont, waren daarnaast betrokken bij de redding van 360 joodse kinderen. Emeritus hoogleraar Leen Dorsman vertelt hun verhaal.
  

13.00 en 14.00 uur, Kromme Nieuwegracht 35a
Samen met haar echtgenoot Alphons, runde Mieks de Leeuw-Snackers een kruidenierszaak. Tijdens de oorlog werd een Duitse dame bij het echtpaar ingekwartierd. Nadat Mieks een woordenwisseling met haar kreeg, werd ze gearresteerd en zwaar gestraft. Ze overleed in februari 1945 in een vrouwengevangenis in Leipzig. Nicole Zonderhuis vertelt haar verhaal.

  
13.00, 14.00 en 15.00 uur, Tuindorpkerk, Professor Suringarlaan 1
Politicoloog en journalist Wilfred Scholten schreef een boek over de verzetsman Henk Das. Samen met Henks dochter Jantien vertelt hij over diens werk als provinciaal leider van de Landelijke Organisatie voor de Hulp aan Onderduikers. Henk overleefde de oorlog, maar de oorlog verdween nooit meer uit hem.
  

13.00 en 15.00 uur, Academiegebouw,  Achter de Dom 7a
In 1941 begon Trui van Lier een crèche met de naam Kindjeshaven. Samen met haar hulp Jet ving zij zeker 150 joodse kinderen op, waarna ze weer verder gingen naar andere onderduikadressen. Journalist/historisch onderzoeker Jim Terlingen schrijft een boek over Trui. Samen met de 91-jarige Anneke Schroevers-Hut, een nicht van Trui, vertelt hij haar verzetsverhaal en over haar band met haar jongere nicht, Truus van Lier.

  
13.00 en 15.00 uur, Volksbuurtmuseum, Waterstraat 27
Historici Han Lettinck en Els Boon vertellen het verhaal van Michael Pappie en zijn vier zonen. Michael was een succesvolle joodse textielhandelaar. In Wijk C gold hij als een vooraanstaand persoon die actief was in het verenigingsleven. Hij werd op 5 februari 1943 in Auschwitz vermoord.
   

13.00, 15.00 en 16.00 uur, Bijlhouwerstraat 6
De joodse Ludwig en Johanna Danheisser – Bloch vluchtten in de jaren 30 vanuit Frankfurt naar Nederland. Na enige tijd in Den Haag te hebben gewoond, streken ze neer in Utrecht. In 2023 herkenden nabestaanden hen op de filmbeelden van de deportatietrein die vanuit Westerbork naar Auschwitz vertrok. Daar werden Ludwig en Johanna op 22 mei 1944 vermoord. Robin van Essen vertelt hun verhaal.
   

Meer info op Open Joodse Huizen-Huizen van Verzet