Wielaert - Poortgebouw bewijs van stadse durf

 Jeroen Wielaert - Op de brug over de Catharijnsingel vlak voor het Muziekpaleis maakte een kwieke vrouw met haar mobiel een paar foto’s van het nieuwe Poortgebouw. Ik vroeg haar wat ze ervan vond.

Het bleek een Duitse te zijn die goed Nederlands sprak. Ze zei: ‘Ik vind het heel grappig. En ik ben heel trots dat jullie dat doen. Heel mooi boven het water. Ik kom al lang in Utrecht. Ze zeuren altijd hoe duur het is. Nederlanders denken heel economisch en praktisch. Zo van: Als het moet, dan moet het. Leuk om nu te zien wat voor schoonheid er ontstaat met al dat geld. Die terrasjes ook, de gezelligheid. Die vrijheid voel ik. Ieder heeft z’n eigen problemen. Ik ken veel mensen die depressief zijn van binnen. Heel leuk om te zien dat het hier van buiten ontploft.’

Het was zomaar een mooie overpeinzing op die brug, even nadat ik de nieuwe stadsdoorgang van binnen had gezien, vlak voor de voltooiing. Al veel langer had ik dat Poortgebouw omhoog zien komen met zijn unieke krommingen, stilletjes leunend richting het kubische Muziekpaleis. Met tal van Utrechters heb ik zo de mirakelse metamorfose van het stadscentrum aanschouwd. In het Stijljaar is het een unieke bijeenkomst van nieuwe ontwerpen die met hun vlakken, lijnen en kleuren aan Rietveld en Mondriaan doen denken, maar toch een heel eigen karakter hebben.

De eerste plannen voor een ‘iconisch gebouw’ dateren van het begin van deze eeuw. Corio was nog de grote vastgoedbeheerder; bij de voltooiing is het in handen van de Franse beleggingsgigant Klépierre. Het is 44 jaar na de opening van Hoog Catharijne, het winkelcomplex van bouwmagnaat Bredero. Utrecht mocht trots zijn op het grootste winkelcomplex van Europa, maar een alom geliefd stadsdeel is het nooit geworden. De bevolking mocht meebeslissen aan een masterplan voor de verandering van het hele stationsgebied. Ongetwijfeld zijn er nog genoeg Utrechters die het resultaat niet zo meesterlijk vinden. Voor mij is het een bewijs van een stad die iets durft.

Ben van Berkel maakte het eerste ontwerp voor het Poortgebouw. Joost Hulshof bracht er met het Amsterdamse bureau STIR Architecture zijn booglijnen in. Ik had afgelopen vrijdag een ontmoeting met Hulshof voor een uitzending van NOS-Nieuws & Co (maandagmiddag op Radio 1). Hij legde uit: ‘We wilden een gebouw maken dat onderdeel is van de Singelstructuur. Heel veel gebouwen zijn mannelijk, hard en betonnerig. We wilden een wat vrouwelijker gebouw maken, wat meer geïnspireerd op de natuur.”

We waren in het hoge glazen atrium met groots uitzicht op de Singel, het oude Staffhorst-pand en het Muziekpaleis. Hulshof enthousiast: ‘Dit gaat over een heel nieuw stuk binnenstad voor Utrecht. Een van de grootste herontwikkelingen van Europa. We staan nu in een van belangrijkste ruimten van het gebied: de Stadskamer, waar Hoog Catharijne en de stad bij elkaar komen, waar de binnenstad van Utrecht overgaat in het winkelcentrum. De Stadskamer is 24 uur toegankelijk voor de stad en er kan van alles gebeuren.’

Op vrijdagmiddag voegde ik me onder het publiek bij de opening van de open pop-up keuken van Roost. Vanaf deze leuke plek op de Singel is er goed uitzicht op het Poortgebouw. Ik zag het staan in zijn lelijke context met de hoge oude grijze torenflat ernaast. Afbreken is geen optie, maar het is geen gezicht. Een smet op het masterplan.