Jeroen Wielaert - De afvalwalvis is opgedoken ter hoogte van het Muziekpaleis. Het is uniek voor Utrecht. Alleen al vanwege de ligging kent de stad geen historische vermeldingen van het aanspoelen van echte exemplaren met massaal toegestroomd volk. De komende tijd zullen er toch heel veel mensen komen kijken naar de nabootsing in een samenstelling van kunststof rotzooi. Een brokkenbeest, helemaal plastic fantastic. Het is weer iets anders dan buitenissige fietsers in buitenlandse leiderstruien.

Die walvis is een nieuw symbool in een stad waar alles kan, als de wil er maar is. Zijn positie is goed gekozen. Een walvis voor het Gegeven Paard – het zijn beide geschenken in een nieuwe stadstijd.

Niet dat die combinatie de gedachte was van de initiatiefneemster: Marleen van Rijswick, hoogleraar Europees en nationaal waterrecht en programmaleider van het Utrecht Centre for Water, Oceans and Sustainability Law. Het is typisch weer zo’n eigenzinnig idee, opgekomen in een stad van Kennis en Cultuur. Ik bedoel: het binnenhalen van de Skyscraper, zoals die walvis heet, is niet komen opborrelen in het Stadskantoor. Daar huist wel een buitengewone spreker bij de voltooiing van niet gemeentelijke gedachten: Jan van Zanen, de flamboyante flipper van de mooiste toespraken.

De afvalwalvis symboliseert natuurlijk ook het enorme afvalprobleem. Ik ben wel een fan van Boyan Slat, de Grote Opruimer. Onlangs ging het mis met zijn grijparm voor de plastic soep van de Pacific. Daar gaat het dus over een enorme school walvissen.

De verdienste van Marleen van Rijswick is dat het de soep dichtbij brengt. De vraag is, of het beeld toch niet het zicht ontneemt aan de boodschap. Namelijk dat die rare blauwe walvis alleen gezien wordt als een exotisch kunstwerk, een ready-made van rotzooi waar de mensen langs lopen met plastic bakjes patat.

Hier is meer nodig. Ik schrijf het niet op een bierviltje. In Leidsche Rijn moet bij de 900-ste verjaardag van Utrecht in 2022 een nieuwe Domtoren staan van plastic afval. Utrecht kan het!