Wielaert - Le Guess Who? Avontuurlijk van kerk naar muziektempel

Jeroen Wielaert – Heen en weer tussen kerken voor de beleving van nooit gehoorde muziek. Het is onderdeel van de avontuurlijke, seculiere liturgie van Le Guess Who?, de vierdaagse die weer heel veel bezoekers bond in nieuwsgierigheid naar ongekende solisten en groepen. Voor het thuispubliek is het goed te doen op de eigen stadsfiets, in een groot peloton van ov-fietsen. Het LGW is een bedevaart geworden die gelovigen van verre naar Utrecht brengt. Een greep uit de zaterdag.

De Janskerk zit aan het eind van de middag tjokvol voor Damsel Elysium, Londense kunstenares met heel eigen ontwerp aan kleding en composities. Ze komt op in een rose fluwelen gewaad met een bijpassende voile. Rode lichtstralen vormen een lijnenspel met de kerkgewelven. De hoofddoek gaat af, de zwarte zangeres heeft een fragiel kroonwerk op haar hoofd. Dan opent ze haar klankveld,  met zware contrabas en piano. De kerk vult zich met trance, het is stemmig, mysterieus, gaandeweg klinkt langgerekt claxongeluid op en haar stem voegt zich erbij, niet voor regels tekst, maar als extra instrument. De locatie is goed gekozen.

Gaandeweg lopen mensen weg, niet omdat ze het niet mooi vinden, maar omdat ze naar een volgende show elders willen. Het is de bewegelijke realiteit van het bezoek aan LGW met een propvol schema vol overlappingen. Daarmee is het festival ook een afspiegeling van een maatschappij vol prikkels, keuzen, dilemma's. Aangenaam is de volledige afwezigheid van oorlog. Noem het een vreedzame parallelle, West-Europese realiteit. Het is geen vlucht, maar intensief selectief onderzoek en genieten van tal van stijlen. Vreedzame beschaving, overvloedig vol experiment in een mengeling van stijlen.

De Jacobikerk is ook al het juiste theater voor Wayne Phoenix. De donkere Engelsman zit achter de piano als onderdeel van een kwartet met strijkers. Ze spelen deels bladmuziek. Achter op Phoenix' rode jack staat Awake the Real You. Het benadrukt zijn inspiratie, zijn werk gaat over de aarde en de lucht en alles er tussenin, een spirituele zoektocht vol contemplatie. Voor het lage podium hebben bezoekers zich in kleermakerszit op hun jassen en de plavuizen geplaatst. Het is sfeervol, maar niet opwindend.

Terug naar de Janskerk, er is zowaar genoeg tijd voor het fietstochtje. Er staan vier ouderwetse bandrecorders opgesteld, de elektronische groep van de uit Italië afkomstige Marta Salogni. Ze voert werk op van de blinde Amerikaanse Pauline Anna Strom (1946-2020). Ze zegt: 'Hopelijk bereiken we haar daarboven, waar ze ook is.'

Het is een viering in een zweefveld van geluiden, met Salogni zelf op toetsen, blootvoets, in stemmig zwart. Het is behoorlijk academisch, met repeterende akkoorden en wolken aanzwellend geluid. In de Janskerk lijkt het even alsof Tubular Bells van Mike Oldfield en Wish you were here van Pink Floyd elkaar op zoveel sporen tussen de pilaren tegenkomen.

Ik wil graag muzikanten zien. Die wens wordt heel sterk vervuld in de Ronda, een van de zalen in oppertempel TivoliVredenburg. De energie is totaal anders bij Bombino, een groep Toeareg-muzikanten uit Niger rond gitarist en liedschrijver Oscar 'Bombino' Moctar. Hij maakt met zijn trio stuwende, wervelende gitaarmuziek vol Afro-ritmes. Heerlijk, de langgerekte Santana-achtige solo die de zaal uitzinnig maakt.

Aansluitend is de muziek van James Holden in de Grote Zaal in de trant van LGW weer van heel andere aard. De Engelsman is een elektronicavirtuoos, begeleid door twee percussionisten. Hij brengt een Kyteman-achtige sfeer met nerveuze springerige, veelkleurig beeldpatronen in de beste traditie van de vloeistofprojecties.

Een kwartier is wel genoeg. Boven begint Armand Hammer, een tweetal uit New York: Billy Woods en ELUCID. Ze zijn nauwelijks te ontwaren in licht dat wisselt van zwaar bordeel-achtig rood tot fel wit van de straat. Ze hebben bekendheid met hun complexe rijmschema's. Het is de gebruikelijke asfaltparlando, armen omhoog, de mike omlaag boven het hoofd voor het rappen over street en fucking disgrace.

Van iets andere aard is de hiphop en dancepunk van ESG in de Ronda. Emerald, Sapphire en Gold uit de Bronx blinken ook al niet uit in originaliteit, maar ze maken er wel een stampend feestje van.

Het is niet het beste van deze LGW.

Heel anders is het met Bixiga 70 in de grote zaal. De negenkoppige Braziliaanse groep overweldigt de mensen met laaiende latin, met een forse blazerssectie, twee gitaristen en een paar potige vrouwen aan trommels en achter de drums. Rond middernacht tatert, beukt, schalt, fanfaart en swingt het en de mensen juichen en dansen en jubelen, hun armen in de lucht.

Het is het beste antwoord op het vraagteken van Le Guess Who. Dit gaat om pure levenslust.