Jeroen Wielaert - Actie ondernemen in plaats van met een machteloos gevoel blijven kijken naar de vreselijke beelden uit Oekraïne. Het is de wil van velen. Maar hoe? In de Jaarbeurs zijn veldbedden neergezet voor de opvang van vluchtelingen. Er zijn mensen genoeg die naar Polen willen om hulp te bieden, maar daar zijn nogal wat do's en don'ts aan verbonden. Afgelopen dinsdag kwam passende actie aan de orde in een Q & A Oekraïne in Theater Kikker.

Als radioverslaggever ben ik in 1991 in Koerdistan geweest, Zuid-Turkije en Noord-Irak voor reportages over de enorme hoeveelheden Koerden die tijdens de Golfoorlog de bergen in gevlucht waren en er onder erbarmelijke winteromstandigheden verbleven. Nu werden ze beneden opgevangen in grote vluchtelingenkampen. In 1999 was het in Macedonië opnieuw raak met een stroom vluchtelingen uit Kosovo. Ik herinner me het kamp Blace, pal op de grens, met duizenden zaten ze in tenten van scheurend plastic. In beide gevallen waren er hulporganisaties bezig met een eigen, nogal concurrerende werkwijze.

Perfecte hulp bieden is onmogelijk, zo goed mogelijk helpen kan wel. Het begint met de grote bereidheid om te steunen, uitgedrukt in de opbrengst van de tv-en radioactie van afgelopen maandag: ruim 106 miljoen. Er is meer te doen dan doneren alleen.

In Theater Kikker werd de vraag gesteld, of Nederland mogelijk de omvang van de vluchtelingenstroom onderschat. Eefke van der Wouw, een jonge, vastberaden impactmanager van de organisatie Get it Done zei: 'Ik denk dat we veel aankunnen, afhankelijk van wat we willen. Dat ligt ook aan de publieke opinie. Ik houd rekening met 10.000 mensen in de noodopvang.'

Tony van der Togt van Instituut Clingendael vulde aan: 'Of het mee groeit is afhankelijk van de situatie, als het langer gaat duren. Het heeft ook te maken met het tekort aan huisvesting. Dat hebben we al in Nederland. Dat is ook afhankelijk van de publieke opinie. Er is veel steun voor de Oekraïne, maar het is schrijnend ten opzichte van de mensen uit Afrika.'

Op het scherm werd een vraag geprojecteerd: Wat Kan ik Doen?

Er gingen veel vingers omhoog in Theater Kikker. Eefke van der Wouw zei dat ze ten eerste streng moest zijn. Ze had eigen ervaring met opvang in Griekenland, ze was bij de watersnood in het Waalse Verviers.

Ze toonde een kaart met inzamelingspunten voor Oekraïne in heel Nederland – beeld van een organisatiegraad op peil, met sterk gegroeide humanitaire zorgen. Maar Van der Wouw kenden ook de schaduwzijden. Ze zei: 'De hulpdrang is heel groot. Er gebeuren gure dingen in de stroom. Mannen die misbruik maken van vrouwen die op de vlucht zijn.'

Ze voegde er een waarschuwing van andere aard aan toe: 'Je moet niet zomaar een busje huren en zonder research naar Polen gaan. Je moet niet zomaar gaan rijden, zomaar iets opzetten.'

Nu klikte ze een lijst aan met een reeks aanbevelingen.

*Doneren aan hulporganisaties

*Petities tekenen

*Berichten delen op sociale media

*Gastgezin worden voor noodopvang

*Donaties inzamelen

*Donaties wegbrengen

*Hulp verlenen aan vluchtelingen onderweg (sterk adveis om dat met een professionele organisatie te doen)

*Creatief gebruik maken van het internet

Duidelijk zat, er was al veel op gang. De voorlichting ging verder met essentiële Do's na een besluit om voor hulp af te reizen: voorafgaand onderzoek is wezenlijk, met de inwinning van advies van een professionele organisatie. Als je andere mensen wilt ondersteunen, moet je weten wat je te wachten staat. Ken jezelf, vraag je af wat jouw beste bijdrage kan zijn.

Dan de don'ts: eerst een herhaald advies om nu niet direct te gaan. Onjuist advies geven aan vluchtelingen. Concurreren met andere initiatieven. Zomaar een inzameling beginnen. Geen onnodige ruimte in nemen.

Er kwamen zo nog wat aanbevelingen: doneren aan de Stichting Bootvluchteling, inschrijven bij Ready2Help. Op de hoogte blijven van wat er te doen is in Nederland. Goed voor jezelf zorgen.

Van der Wouw vertelde hoe ze zich had ingelezen. 'Het duurde maanden. Het heeft heel erg geholpen. Zo moet je je niet binden aan kinderen. Dat is een no go. Zo moet je ze niet knuffelen, Dat leidt tot bindingsproblemen. Ik weet nu: als ik niks kan doen, ga ik. Als je niks meer kunt toevoegen, moet je geen dramatisch afstand nemen van kinderen.'

Het is allemaal goed om te overdenken bij het zien van nieuwe menselijke drama's in steden en dorpen die niemand kende voor 24 februari.