Van den Berg - De Domtoren en Maria Magdalena

Ton van den Berg - Wat 'n week was het, een week waarop vandaag al de 'bevrijding' van de coronamaatregelen wordt ingeluid. Want vanavond (vrijdag) mogen we weer naar het cafe zonder sluitingstijden van de overheid. Dat is dan een mooie afsluiter van een weekje waar het hoogtepunt voor mij letterlijk op de Domtoren lag.

Donderdagochtend mocht ik met een aantal andere mensen de lift aan de Domtoren instappen om bijna helemaal bovenaan de presentatie van de herdruk van het boek De Utrechtse Domtoren mee te maken. Wat het zo bijzonder maakte was dat ik ten eerste hoogtevrees heb en die rit met de lift als een grote ellende ervoer, maar ik heb het wel gedaan (en was weer blij beneden te staan).

Ten tweede was bijzonder dat de lift net onder het topje van de Domtoren stopte en we het steigerwerk opliepen dat gebouwd is net onder het plafond van de lantaarn. We bevonden ons een paar meter boven de ijzeren klokkenstoel en het huisje van de beiaardier. De ruimte die er was ontstaan, zo zwevend in de lucht, wordt door de restaurateurs van de Domtoren gekscherend de danszaal genoemd. 

En daar stonden we dan in de danszaal, met burgemeester Sharon Dijksma die geen enkele moeite toonde om op een dergelijke hoogte te staan. Even eerder stond ze langs het hekwerk en keek in de diepte naar de locatie waar ze sinds kort met haar gezin woont. "Daar bij die beuk", wees ze.

Deze nieuwe bewoner van de binnenstad zei tijdens haar toespraak dat ze het geklingel van de Domtoren als heel rustgevend ervaart en als ze wel eens wakker wordt midden in de nacht is dat geluid iets 'romantisch'. Er zijn buurtbewoners die het niet met haar eens zullen zijn.

Dijksma kreeg het 'eerste exemplaar' van de derde herdruk van De Utrechtse Domtoren. In februari 2014 werd de eerste druk gepresenteerd (toen nog aan vijf Utrechtse (ex-)burgemeesters) en dat was snel uitverkocht waarna uitgever Matrijs in maart van dat jaar al een tweede druk liet maken. Maar volgens een van de auteurs, Rene de Kam, was dat nog niet voldoende want de vraag naar de dikke pil (560 pagina's) is ondanks z'n prijs van 50 euro groot. Antiquairs zouden al prijzen boven de honderd euro vragen voor tweedehands exemplaren. 

Nou is een herdruk niet zo'n probleem, maar Rene de Kam en z'n mede-auteurs Frans Kipp en Daan Claessen grepen de kans aan om het boek te voorzien van de laatste kennis over de Domtoren. De belangrijkste nieuw verkregen kennis is een paar jaar geleden al in een eigen expositie getoond en dat betrof de ontdekking over het waarom in 1674 de Domtoren als een van de weinige torens in de stad niet beschadigd raakte bij een zomerstorm ('een verschrickelijke tempeest', zeiden ze toen). Hoe dat zat? Klikhier.

Dus lastig voor Utrechters die het boek al hadden aangeschaft, moeten ze deze herdruk nu ook aanschaffen. Het wordt hen moeilijk gemaakt want zelfs de voorpagina is aangepast. De afbeelding is dezelfde als in de eerste druk, maar de lantaarn is witgeschilderd en daaronder stukken in rood. Zo moet de Domtoren er honderden jaren geleden uit hebben gezien, in rood-witte kleuren, die van Sint Maarten, patroonheilige van Utrecht.

En als we het dan over heiligen hebben. Vanaf vandaag is in het Museum Catharijne Convent een expositie te zien over Maria Magdalena. Een vrouw waarover in de bijbel niet eens zoveel geschreven is (ze was de eerste die ontdekte dat Jezus uit zijn graf was verdwenen), maar die door de eeuwen heen veelbesproken is geweest want was ze nu een prostituee of was ze een vertrouwelinge van Jezus, zijn echtenoot zelfs?! 

In de bijbel geen woord erover, maar in andere oude geschriften wordt Maria Magdalena ook een apostel genoemd, die het woord van Jezus verspreidde. Een vrouw, dat was voor de bijbel met verhalen van andere apostelen een stapje te ver nog.

Volgens conservator Lieke Wijnia die de expositie samenstelde is Maria Magdalena al 2000 jaar onderwerp van discussie en artistieke verbeelding. Op een degelijke wijze heeft zij nu al die verhalen in beeld te brengen met kunstwerken die dateren tot 1000 jaar geleden tot en met onlangs gemaakte schilderijen en foto's. De bezoeker kan zich dat tot zich nemen en wordt dan aan het eind van de expositie uitgenodigd zelf een oordeel te vellen over wie Maria Magdalena was.

Het was en is een mooie week. Mooi ook dat je dit soort gebeurtenissen in ons stadsie kan beleven. Zowel het boek als de expositie (waarover ook een boek is uitgekomen) beveel ik allelbei aan.