Utrechtse boekenkastjes (78)

Elke zondag publiceert Nieuws030 een foto van een openbaar Utrechts boekenkastje. Dit keer een bijdrage van Dik Binnendijk, met een vervolg op het kastje van vorige week.
   

Langs de Cremerstraat, die naast de spoorlijn richting Gouda ligt in de wijk Nieuw-Engeland, zijn twee minibiebs. De straat is twee kilometer lang en de kastjes staan zo’n 400 meter uit elkaar. Het zijn de De Wilgenhof-minibieb (Cremerstraat 376) en de EMMA-ruilboekenkast op nummer 245/247 (zie boekenkastje 77). De eerstgenoemde minibieb ligt in het groen van het Cremerpark op zo’n 300 meter van de Thomas à Kempisweg.

Maar eerst deel 2 over de naamgever van de straat: schrijver, voordrachtskunstenaar en kunstschilder Jacob Jan Cremer (1827-1880). Hij is als schrijver bekend geworden met de ‘Betuwsche novellen’ (1856) en ‘Over-Betuwsche novellen’ (1865) beide geschreven in de streektaal van het dorp Driel in de Over-Betuwe. Als kind bracht Jacob daar met z’n familie meestal de zomer door op hun buitenplaats ‘De Oldenhof’.  

Jacob Cremer werd landelijk vooral geliefd als voordrachtkunstenaar waarbij hij zijn novellen zelf voordroeg. Die voordrachten waren zeer populair en werden zo goed bezocht dat er regelmatig extra treinen werden ingezet. Collega-schrijver en dichter Nicolaas Beets heeft zelfs een gedicht over hem gemaakt. De eerste twee regels:

Wie Cremer leest, kent slechts zijn twintigst deel;
 Alleen wie Cremer hoort, kent hem geheel.

Steeds meer ontwikkelde Jacob Cremer zich ook tot een sociaal bewogen schrijver. Hij zag allerlei onrecht om zich heen en schreef daarover. Hij verdedigde op papier en in zijn voordrachten vurig de arbeidsklasse, maar echt contact met arbeiders had hij niet. 

Bekend werd hij vooral door zijn aanhoudende protest tegen kinderarbeid. In 1863 hield hij voor het eerst een voordracht over het tragisch lot van fabriekskinderen, die in de Leidse textielindustrie tussen de tien en vijftien uur moesten werken. Deze voordracht ‘Fabriekskinderen. Een bede, doch niet om geld’ werd als novelle uitgegeven. Die voordracht hield hij door het hele land heen en riep regelmatig de overheid en de koning op om in te grijpen. 

In 1874 kwam dan uiteindelijk het Kinderwetje van Van Houten tot stand, waarbij het werd verboden om kinderen onder de twaalf in fabrieken te laten werken. Leuk zo’n wet maar die werd uitermate slecht gehandhaafd. Pas twintig jaar na de dood van Jacob Cremer werd kinderarbeid definitief uitgebannen door de invoering van de Leerplichtwet in 1900.

Jacob Jan Cremer stierf aan een chronische leverkwaal op 5 juni 1880 in Den Haag. Hij werd 52 jaar. Bronnen:

https://nl.wikipedia.org/wiki/Jacob_Jan_Cremer
https://www.jacobcremer.nl/
https://www.literatuurgeschiedenis.org/schrijvers/jacob-jan-cremer
https://mijngelderland.nl/inhoud/verhalen/jacob-jan-cremer-1827-1880

De minibieb staat vlak naast de ingang van de biologische buurttuin ‘De Wilgenhof’. Ik zie in het kastje geen enkel boek dat met tuinen of tuinieren te maken heeft. Er staan vooral romans, zoals - keurig naast elkaar - vijf boeken van de Ierse schrijfster Maeve Binchy (1939-2012): ‘Het hart op de tong’ (2000), ‘Quentins’ (2002), ‘Regen en sterren’ (2004), ‘Wit bloeit de meidoorn’ (2006) en ‘Verhalen uit Dublin’ (1981). Behalve romans schreef Maeve Binchy ook korte verhalen, columns en toneelstukken. Volgens Wikipedia was ze het bekendst van haar humoristische observaties van het leven in dorpjes en stadjes op het Ierse platteland. Haar werk is in 37 talen vertaald. 

Verder zie ik twee boeken staan van Binchy’s nu veel bekendere Noord-Ierse collega Lucinda Riley (1965-2021): ‘Zon’ uit 2019 (deel 6 uit de overbekende ‘De Zeven Zussen’-reeks) en ‘The Olive Tree’ uit 2016. Veel boeken van Lucinda Riley hebben in de Bestseller Top 10 gestaan; in 2019 stond ze er zelfs met 5 titels in. 

In de jaren ’90 sprak men nog over de Nederlandse Boeken Top 10. Het boek dat tussen 1993 en 1995 onafgebroken in die Top 10 stond, was ‘De Celestijnse belofte’ van James Redfield. Dit boek is wereldwijd zeer geliefd geweest bij liefhebbers van new age en spiritualiteit. Begin juli staan in de minibieb er zelfs twee exemplaren.

Het fictieve verhaal speelt zich af in de Celestijnse vallei in Peru, waar de ruïnes staan van de Maya’s. Zij zouden rond 1600 daar verdreven zijn door de Inca’s. Hun manuscriptrollen hebben ze moeten achtergelaten. In die rollen staan de negen inzichten die de Maya’s zouden beheersen waardoor ze het paradijs konden zien. In 2006 is dit boek verfilmd. 

Ook verfilmd is de debuutroman ‘The Sheltering Sky’ van Paul Bowles uit 1949. Het boek staat in de minibieb in het Nederlands vertaald als ‘Het dak van de Hemel’. In 1990 kwam de film uit geregisseerd door Bernardo Bertolucci. Het boek en de film gaan over het echtpaar Port en Kit Moresby (gespeeld door John Malkovich en Debra Winger). 

Zij zijn op zoek naar zichzelf tijdens hun reis in de woestijn van Algerije (film) of Marokko (boek). In de Sahara worden zij beiden waanzinnig en vinden de dood (boek). Paul Bowles beschrijft op een beklemmende en meeslepende wijze de onmogelijkheid voor de (zich beschaafd noemende) westerse mens te aarden in een vreemde cultuur.

Eerder zag u foto's van boekenkastjes op: 

1. Herenstraat
2. Croeselaan
3. Prins Hendriklaan
4. Willemstraat-Waterstraat-Bergstraat
5. Tuinstraat 
6. Johan Winnubstlaan-Franz Schubertstraat
7. Centraal Station
8. Van Meursstraat
9. Julianapark
10. Catharina van Renneslaan
11. Fransestraat
12. Kruisstraat
13. Daalsepark
14. Kapelstraat
15. Bouwstraat 
16. Polderweg (Laag-Nieuwkoop)
17. Javastraat 
18. Volkstuinencomplex Ons Buiten 
19. Sophocleslaan/Platolaan
20. Poortstraat
21. Rotsoord
22. Willemsplantsoen 
23. Mgr. van de Weteringstraat
24. Tesselschadestraat
25. Van Humboldtstraat
26. 2e Atjehstraat
27. Oudegracht 285
28. Stadhouderslaan 
29. Pieter Saenredamstraat
30. Japuradreef   
31. Everard Meijsterlaan
32. Ameland  
33. Bekkerstraat  
34. Pauwstraat 
35. Westfalen
36. Houtsnijderslaan
37. Maskerenen
38. Filipijnen
39. Schimmelpennincklaan
40. Taunus
41. La Croixstraat
42. W.J. Bossenbroekstraat
43. Vogezen
44. Cartesiusweg 
45. Adriaan Mulderstraat
46. Flieruilensteeg
47. Gruttersdijk/Kraanstraat
48. Vondellaan
49. Hopakker 
50. Vechtdijk
51. Fortlaan
52. Niftarlakeplantsoen
53. Koppestokstraat
54. Wittevrouwensingel
55. Olympus
56. Van Swindenstraat
57. Station Overvecht
58. Gijsbrecht van Walenborchstraat
59. Veenhof
60. Boomstede
61. Schoenerstraat
62. Wittevrouwensingel
63. Kanaalweg
64. Van ‘t Hoffstraat
65. Arthur van Schendelstraat   
66. Prinses Beatrixlaan
67. Bucheliusstraat   
68. Eykmanlaan
69. Winkelcentrum De Gaard
70. Bessemerlaan
71. Kouwerplantsoen
72. Lessepsstraat
73. prof. Broekemalaan
74. Elandplein
75. Takstraat
76. Prof. Jordanlaan
77. Cremerstraat

     
Op zondag 29 september 2024 volgt aflevering 79 

We staan open voor uw inzendingen! 
Stuur uw foto naar info@nieuws030.nl en vermeld daarbij ook de locatie (JT).