Elke zondag publiceert Nieuws030 een foto van een openbaar Utrechts boekenkastje. Dit keer een bijdrage van Dik Binnendijk, een van onze vaste inzenders in deze rubriek.
   

In de twee kilometer lange Cremerstraat in de wijk Nieuw-Engeland, langs de spoorlijn richting Gouda, zijn twee minibiebs. Het dichtst bij het centrum staat de EMMA-ruilboekenkast (bij nummer 245/247) en 400 meter verderop is de De Wilgenhof-minibieb (bij nummer 376).

Dit stukje gaat over de ruilboekenkast en over Jacob Jan Cremer. 

Twaalf gemeenten in ons land hebben een Cremerstraat, een J.J. Cremerweg, -plein of een variatie daarop. De naamgever is de Nederlandse schrijver, voordrachtskunstenaar en kunstschilder Jacobus Jan Cremer (1827-1880). Jacob werd geboren in Arnhem en groeide op in een welgesteld gezin met vijf kinderen. Hij was op één na de oudste. Vader Cremer was rijk geworden in de tabakshandel. In het dorp Driel in de Over-Betuwe (zo’n 5 km ten westen van Arnhem) bezat de familie de buitenplaats ‘De Oldenhof’. Het gezin bracht daar vaak de zomer door en zo leerde Jacob het leven op het platteland kennen. 

Hij had een hekel aan school en had alleen belangstelling voor kunst en toneel. Vijf jaar kostschool was voor hem een ramp en ook het jaartje privédocent daarna was niet aan hem besteed. Uiteindelijk zorgden zijn ouders ervoor dat Jacob bij een plaatselijke kunstschilder in de leer ging en de kneepjes van het schildervak onder de knie kreeg. Daarna studeerde hij nog een jaar op de Haagsche Teekenacademie. 

Heel zijn leven is Jacob Cremer blijven schilderen. Daarbij moet je vooral denken aan romantische landschappen in Gelderland. Maar het schrijven van verhalen, novellen en romans trok hem steeds meer. ‘Inkt vloeit beter dan verw’ schreef hij in 1856 aan een vriendin. Alleen zijn debuutroman ‘De lelie van ’s Gravenhage’ (1851) werd geen succes. Toch zette hij door. In 1852 trouwde hij met Johannette Louise Brouerius van Nidek (1826-1892). Ze woonden eerst vijf jaar in Loenen aan de Vecht en verhuisden daarna naar Den Haag.

Jacobs eerste bestseller werd ‘Betuwsche novellen’ (1856). Dit waren dorpsverhalen geschreven in de streektaal van Driel en omgeving. Meestal speelden in de verhalen een boerenjongen en een boerenmeisje de hoofdrol, die elkaar niet kunnen krijgen, maar uiteindelijk loopt het goed af. In de ‘Over-Betuwsche novellen’ (1865) en de ‘Nieuwe Over-Betuwsche novellen (1867) komen ook de zeven hoofdzonden aan bod: ‘zelfingenomen hoogmoed, hebzucht, hitsige lust, jaloezie, onmatigheid, woedende razernij en vadsige luiheid.’ 

Door deze verhalen en vooral door zijn goed bezochte voordrachten werd Jacob Cremer een geliefd schrijver. Hij had een uitstekend zakelijk inzicht en was de eerste schrijver in ons land die volledig van zijn werk kon leven (wordt vervolgd).

Bronnen:

https://nl.wikipedia.org/wiki/Jacob_Jan_Cremer
https://www.jacobcremer.nl/
https://www.literatuurgeschiedenis.org/schrijvers/jacob-jan-cremer
https://mijngelderland.nl/inhoud/verhalen/jacob-jan-cremer-1827-1880 

De grote ruilboekenkast met vier redelijk gevulde boekenplanken staat bij de gebouwen van de stichting EMMA, een Centrum voor Wereld, Vrede en Milieu. Hun uitgangspunt is het ideaal om de mensheid als één grote familie te zien, die gemeenschappelijk het leven op aarde verzorgt en beheert. EMMA wil een goede relatie tussen wereldburgers bevorderen die berust op welwillendheid, openheid en vertrouwen (zie verder: Anders Utrecht | Centrum EMMA ).

Ik kan de plastic schuifdeuren maar moeilijk openen. Wellicht is door de vele regen in het voorjaar en begin van de zomer het hout uitgezet. Maar door het plastic heen kan ik wel redelijk goed zien, wat er begin juli in de kast staat. Ik zie geen enkel boek dat ik direct kan koppelen aan het uitgangspunt van EMMA. Naast een aantal boeken over bedrijfsorganisatie en personeelsbeleid zie ik vijf kookboeken; verder een paar jeugdboeken en vooral romans. 

Een aantal van die romans ben ik wel vaker tegengekomen in minibiebs: ‘De gelukkige huisvrouw’ van Heleen van Royen (2000, 2 exemplaren zelfs), ‘Leon & Juliette’ van Annejet van der Zijl (boekenweekgeschenk 2020) en ‘Extreem luid & ongelooflijk dichtbij’ van Jonathan Safran Foer (2005). 

Zelf was ik het meest benieuwd naar het boek ‘De Morgen loeit weer aan’ uit 1988 geschreven door Tip Marugg (1923-2006). Hij is geboren in Willemstad op Curaçao en daar ook gestorven. Hij heeft maar een klein oeuvre nagelaten. Dit derde boek van hem is genomineerd geweest voor de AKO-literatuurprijs en kreeg in 1989 de Cola Debrotprijs, de algemene cultuurprijs van Curaçao. 

Zijn romanpersonages zijn meestal eenlingen die worstelen met hun plaats in de wereld. ‘De Morgen loeit weer aan’ vertelt het verhaal van een oudere man die leeft als een kluizenaar buiten de stad. In het gezelschap van zijn vier honden, een grote drankvoorraad en een pistool op zijn nachtkastje overpeinst hij tijdens een lange nacht zijn leven. En dan is het weer ochtend: “Buiten hoor ik het gekraai van hanen. De morgen loeit weer aan en is niet te vertrouwen.”

(DB)

    

Eerder zag u foto's van boekenkastjes op: 

1. Herenstraat
2. Croeselaan
3. Prins Hendriklaan
4. Willemstraat-Waterstraat-Bergstraat
5. Tuinstraat 
6. Johan Winnubstlaan-Franz Schubertstraat
7. Centraal Station
8. Van Meursstraat
9. Julianapark
10. Catharina van Renneslaan
11. Fransestraat
12. Kruisstraat
13. Daalsepark
14. Kapelstraat
15. Bouwstraat 
16. Polderweg (Laag-Nieuwkoop)
17. Javastraat 
18. Volkstuinencomplex Ons Buiten 
19. Sophocleslaan/Platolaan
20. Poortstraat
21. Rotsoord
22. Willemsplantsoen 
23. Mgr. van de Weteringstraat
24. Tesselschadestraat
25. Van Humboldtstraat
26. 2e Atjehstraat
27. Oudegracht 285
28. Stadhouderslaan 
29. Pieter Saenredamstraat
30. Japuradreef   
31. Everard Meijsterlaan
32. Ameland  
33. Bekkerstraat  
34. Pauwstraat 
35. Westfalen
36. Houtsnijderslaan
37. Maskerenen
38. Filipijnen
39. Schimmelpennincklaan
40. Taunus
 41. La Croixstraat
42. W.J. Bossenbroekstraat
43. Vogezen
44. Cartesiusweg 
45. Adriaan Mulderstraat
46. Flieruilensteeg
47. Gruttersdijk/Kraanstraat
48. Vondellaan
49. Hopakker 
50. Vechtdijk
51. Fortlaan
52. Niftarlakeplantsoen
53. Koppestokstraat
54. Wittevrouwensingel
55. Olympus
56. Van Swindenstraat
57. Station Overvecht
58. Gijsbrecht van Walenborchstraat
59. Veenhof
60. Boomstede
61. Schoenerstraat
62. Wittevrouwensingel
63. Kanaalweg
64. Van ‘t Hoffstraat
65. Arthur van Schendelstraat   
66. Prinses Beatrixlaan
67. Bucheliusstraat   
68. Eykmanlaan
69. Winkelcentrum De Gaard
70. Bessemerlaan
71. Kouwerplantsoen
72. Lessepsstraat
73. prof. Broekemalaan
74. Elandplein
75. Takstraat
76. Prof. Jordanlaan

      
Op zondag 22 september 2024 volgt aflevering 78 (de Wilgenhof-minibieb)

We staan open voor uw inzendingen! 
Stuur uw foto naar info@nieuws030.nl en vermeld daarbij ook de locatie (JT).