Jim Terlingen - Dankzij een zeer interessante mail van Eric Wilderom besteed ik nog eens aandacht aan twee NSB-graven op Soestbergen in Utrecht. Het zijn de graven van WA-man Janse en van ‘vaderke’.

Vaderke
Wilderom kent het graf van ‘vaderke’ Johan Otto (1879-1942) sinds 2007. Een voormalig begraafplaatsbeheerder wees hem er toen op. Hij deed er onderzoek naar, maar uit piëteit met nabestaanden hield hij zijn gegevens voor zich. Ik mag ze nu gebruiken en dus vulde ik daarmee mijn artikel over dit graf aan.

Eén specifiek element licht ik er hier uit. In 2007 bevond het graf zich namelijk op een andere locatie op Soestbergen, meer achterin, in de buurt van de spoorlijn. Wilderom maakte daar in 2007 deze foto:

Het vaderke-graf in 2007 op Soestbergen (midden in beeld). Foto: Eric Wilderom

En nu, 2021, is er een andere locatie. Waarschijnlijk heeft de verplaatsing te maken met de aanleg van de tramlijn. Toch bijzonder dat in Utrecht al die moeite wordt gedaan voor een grafsteen met een runeteken erop.

Het vaderke-graf op een andere plek in 2021 (midden in beeld). Foto: Jim Terlingen

In Amsterdam gaat dat anders, blijkt uit het verhaal van de grafsteen van WA-man Hendrik Koot op begraafplaats Zorgvlied. Op 17 februari 1941 werd hij begraven (zie de foto hieronder). Dit graf werd kort na de oorlog beschadigd en daarna helemaal verwijderd.

Begrafenis Hendrik Koot, 1941 op Zorgvlied, Amsterdam. Foto: archief Wilderom

Wie was Koot ook alweer? In februari 1941 breekt op het Waterlooplein in Amsterdam een massale vechtpartij uit als WA’ers paraderen door de jodenbuurt. Hendrik Koot wordt daarbij gedood. Voor de Duitsers is dit het moment om voor het eerst een grote razzia op joden uit te voeren. Als reactie daarop volgt de Februaristaking, een spontaan protest in de hoofdstad en in andere steden, waaronder Utrecht. Deze Koot dus. Zie ook: wikipedia.

  
Janse
Wat is er zo interessant aan de grafsteen van Koot? Hij lijkt heel veel op die van WA-man Jacob Janse (1897-1941) in Utrecht, die er wel nog steeds is. (Lees hier uitgebreid over Janse.) De tekst op de steen "gevallen voor volk en vaderland" wordt alleen net iets anders vormgegeven.

Dus bovenin een naar beneden gerichte ‘vork’ en onder de naam van Jacob Janse de tekst "gevallen voor" en eronder "volk en vaderland”. Als je het weet, zie je het ook.

De grafsteen van Jacob Janse (klik erop voor een vergroting) Foto: Jim Terlingen

De wolfsangels - dat zullen het ook wel weer geweest zijn - stonden op de paaltjes ernaast. Ook daarin zijn gaatjes te zien.

Gaatje voor het 'wolfsangel'-teken. Foto: Jim Terlingen

Dankzij deze tip van Wilderom is de oorspronkelijke vraag beantwoord naar hoe de runetekens op de steen van Janse eruit zagen.

Met grote dank.
   

  
Jim Terlingen is in zijn vrije tijd behalve journalist-columnist ook historisch onderzoeker met betrekking tot de Tweede Wereldoorlog in Utrecht. Zie: www.jimterlingen.nl 

Reageren? terlingenschrijft@kpnmail.nl