Terlingen - Een vergeten razzia (2)

Jim Terlingen - Het artikel 'een vergeten razzia’ over wat er op 7 oktober 1944 in Utrecht gebeurde, roept veel op. Vandaar nu deel 2: de reacties.

Zaterdag 7 oktober 1944 is een gedenkwaardige dag tijdens de Tweede Wereldoorlog. Utrecht is dan al een tijd 'judenrein' verklaard. Ongeveer 5500 mannen tussen de 17 en 50 jaar worden na een oproep en een grote razzia afgevoerd om werkzaamheden te verrichten voor de Duitsers. Het is de grootste razzia in Utrecht in het kader van de 'arbeitseinzats'.

Facebook

Veel over gehoord van mijn vader.
- Ritha Hakkert

Ik herinner mij de verhalen van mijn ouders over de razzia.
- Jacqueline Veenendaal-De Zeeuw (1961)

Mijn vader is toen opgepakt door de Duitsers en vervoerd naar Zevenaar. Daar werden zij te werk gesteld. Na zes weken is mijn vader gevlucht en naar huis komen lopen. Hij zat onder de kledingluis en steenpuisten. En binnen twee weken het hele gezin ook.
- Gerard Ram (1931)

Ook mijn vader heeft zich toen gemeld omdat ze met de razzia’s door de vloeren schoten. Toen mijn opa hoorde dat mijn vader zich had gemeld, is hij hem achterna gerend en heeft hem zijn kwekersvergunning meegegeven. ‘Verander de geboortedatum! Misschien laten ze je gaan.' En daarmee kwam mijn vader inderdaad weer terug, lopend uit Zevenaar. Ik kan het beeld toen ik hem weer zag nog steeds voor ogen halen: mijn vader in zijn regenjas, een hoed op en met een tasje in zijn handen. Ik zal het nooit vergeten. Ik was toen 4 jaar. 
- Corry Kooijmans-Ummels (1940)

  
Mijn schoonvader is afgevoerd naar Didam. Waarschijnlijk via Kamp Amersfoort. Ook mijn opa en oom. Mijn schoonvader wilde er nooit veel over vertellen. Maar ik heb nog een hoefijzer van hem, gevonden in Didam, en daarop heeft hij de data geschilderd dat hij van huis was. Toen wij jong waren was de interesse om verder uit te vragen er niet en nu kunnen we niets meer vragen omdat ze overleden zijn. 
- Tilly Peschier

  
Utrechts Archief

Peter Notermans van het Utrechts Archief tipte me. Daar is net een brief binnengekomen die Jan Wouda in 1994 stuurde aan het Utrechts Nieuwsblad. Dat leidde vijftig jaar na 7 oktober 1944 tot het volgende artikeltje.

Voor alle duidelijkheid: het was niet vrijdag, maar zaterdag zeven oktober 1944.
(Slordig volk, journalisten :-)   

Jan Wouda kwam terecht bij Meppel. Hij schrijft dat eind november 1944 de uitgeputte mannen weer naar huis mochten. De 17-jarige Wouda is dan ziek en hij wordt door twee vrienden in een gevonden kinderwagen naar huis gereden.

    
E-mail

Via de mail een reactie van Joke Zeelenberg-Van Kasteel met foto’s van ansichtkaartjes die haar vader in augustus en september 1944 naar huis stuurde. De 24-jarige Wim van Kasteel is begin augustus bij een razzia meegenomen en doet daarna graafwerkzaamheden in Didam, tussen Arnhem en Doetinchem. Deze razzia was dus niet op die bewuste zaterdag, maar de kaartjes zijn toch heel bijzonder.

Enkele citaten:

Het eten is bijzonder goed. Alles is vooroorlogs. We moeten tankwallen maken.

We slapen allen bij elkaar in een school.

Moeder, we hebben gehoord dat Amsterdam en Rotterdam hier zou komen, dus het is wel mogelijk dat we naar huis komen. Zo niet is het ook niet erg. Nu ga ik eindigen, hij is vol.

Moeder, houdt Co weg voor verdere razzia’s. Je weet het wel: laat hem niet gaan.

Ik hoop dat alles in orde komt. Goede moed en het aller beste van ons allen.

Tevens via de mail een reactie van kunsthistoricus Hans Ebbink. Hij meldt dat ook de Utrechtse dichter, criticus en vertaler Jan Engelman (1900-1972) op 7 oktober is opgepakt en afgevoerd naar kamp Amersfoort en vervolgens naar Zevenaar.

    
Zie ook: Een vergeten razzia (3) met dagboekaantekeningen.

Reageren? terlingenschrijft@kpnmail.nl
Zie ook: www.jimterlingen.nl