Raymond Taams - In de week voor kerst gaf ik mij over aan een sociaal experiment, of eigenlijk gaf ik mij helemaal niet over aan dat experiment, maar was ik juist voortdurend bezig eventueel uit mijn gedrag voortvloeiend sociaal ongemak angstvallig te vermijden. Hopelijk kan ik u zonder zielig gevonden te worden uitleggen hoe het zit. Het zou ook kunnen dat u het überhaupt zielig vindt dat een volwassen man in zijn eentje op straat vuurwerk afsteekt in de week voor kerst, dit is dan verder voor uw rekening.

Ik kom uit een gezin waar overmatig veel spanning bestond, de enige onversneden fijne herinneringen die ik aan mijn jeugd heb, spelen zich af in de dagen tussen kerst en oud en nieuw, dat niemandsland waarin iedereen doelloos op de jaarwisseling wacht. Bij ons thuis werd er dan minder gesnauwd en met kastdeurtjes gesmeten, buiten klonk regelmatig gefluit van vuurpijlen, papa haalde overvloedig oliebollen en appelflappen en zelfs mijn moeder leek tevreden met de situatie zoals hij was. 

Op 1 januari eindigde de idylle abrupt, niet zelden gooide ma al voor het middaguur de kerstboom eruit, waarna ze aan een grondige schoonmaaksessie begon. Luisterend naar gekibbel van mijn ouders dat boven het geloei van de stofzuiger uitklonk, dacht ik weemoedig aan de zachte, dromerige sfeer van de dag ervoor, toen ik met mijn broertje vuurwerk afstak in de tuin terwijl het langzaam donker werd en opa en oma arriveerden om samen met ons oudejaarsavond te vieren.

Nu is iedereen dood – papa, mama, opa, oma – en ben ik een man van tweeënveertig zonder eigen kinderen. Met de zoontjes van mijn vriendin zou ik dolgraag vuurwerk afsteken tussen kerst en oudjaar, ware het niet dat we dan altijd in Zwitserland bij haar familie zijn. Daar gelden andere tradities, naar oliebollen en appelflappen kun je lang zoeken, vuurwerk is iets voor na twaalven. Daarom liep ik in de week voor kerst met wat kleine bommetjes van Lidl op zak door Utrecht. 

Ideaal dat vuurwerk tegenwoordig vanaf begin december bij de supermarkt ligt. Daardoor kan ik enigszins de sfeer nabootsen van de allerlaatste vijf dagen van het jaar. Omdat een volwassen man die moederziel alleen op een niet-oudejaarsdag knetterlinten en knalfonteinen afsteekt zonderling oogt, doe ik het nu stilletjes op afgelegen plekken. Onnodig, want supermarktvuurwerk mag gedurende het hele jaar worden verkocht en afgestoken.

Zou het niet heerlijk zijn als ik op pakweg 22 december, vlak voor vertrek naar Zwitserland, ‘s ochtends vroeg in mijn eentje een typisch Nederlandse oud en nieuw vier tussen moeilijk kijkende, voorovergebogen forenzen op een natgeregend Jaarbeursplein? Eerst zouden ze schrikken van het vuurwerk, vervolgens glimlachen ze wellicht. Ik moet er een sociale drempel voor over, hopelijk slaag ik hierin voor december 2024.