Rene van Maarsseveen - Het smartlappenfestival van afgelopen weekend was, met meer dan veertig deelnemende horeca, grootser dan ooit. Volgend jaar zullen ongetwijfeld nog meer cafés en restaurants meedoen.

De oorsprong van het festival gaat dertig jaar terug. Het verhaal was me al enigszins bekend. Afgelopen week vertelde John, een bevriende kroegtijger op leeftijd, me zijn versie van de historie.

‘Het was ergens in 1984 in café BinnenBest op de Biltstraat’, begint John. ‘BinnenBest was nog steeds een journalistencafé, ook al was het Utrechts Nieuwsblad kort daarvoor verhuist van de Drift naar Houten. Eigenaar Lambert Hoedemakers was er wel, maar die avond stond Frits de Beet achter de tap. Hij deed bij sluitingstijd de muziek uit. Enkele aanwezigen begonnen spontaan liederen te zingen. Het werd reuze gezellig. Toen ontstond het idee iets met liedjes te gaan doen. De week erop was het nog van alles wat, maar zes weken later werden het smartlappen die enkele aanwezigen zelf hadden geschreven’.

‘Ik hoorde dat er ook een wedstrijd was’, zeg ik.

‘Ja, dat was kort daarna. In het begin had je de levensliedjes van Henk van der Hoeven, Boudewijn van der Pols, Zaanse Dirk en anderen. Vooral Zaanse Dirk, van wie bijna niemand weet dat hij De Kruijf heet, schreef memorabele smartlappen, waarvan Oude Lindenboom legendarisch is. De wedstrijd die werd georganiseerd was natuurlijk vooral gezellig. Dick van der Peijl was daarbij de spreekstalmeester’.

‘En wat was er met die Gelul-club?’, vraag ik.

‘Volgens mij was dat een initiatief van Henk en Boudewijn’, gaat John verder, ‘met het GEnootschap  Liederen Uit het Leven, afgekort GELUL, wilden ze een beetje structuur geven aan de smartlappenwedstrijd. Ze hadden zelfs een manifest geschreven met zeven punten’.

‘Is er niets bewaard gebleven uit die tijd?’

‘Natuurlijk wel. Er is zelfs een boekje gemaakt met teksten en foto’s. Ik weet niet of er nog jongens zijn die het hebben. De wedstrijd met eigen liedjes duurde een paar jaar. Na drie jaar kwamen er geleidelijk ook deelnemers met uitvoeringen van bestaande smartlappen. In 1992 werd het, als ik me goed herinner, voor de laatste keer georganiseerd’.

‘Wat is de link met het huidige smartlappenfestival?’

‘Tja, hoe ontstaan ideeën. Journalisten van het UN kwamen zowel bij BinnenBest als de Potdeksel. Ik hou het erop dat het gezellige smartlappenfeestje bij BinnenBest een paar jaar later overging in het smartlappenfestival, dat eerst nog smartlappenweekend heette. Het was een initiatief van Fred Besselse van de Potdeksel. Hij organiseerde het in 1995 voor het eerst. Hij was in die tijd gangmaker bij meer evenementen, zoals het Bluesfestival op het Lucas Bolwerk en het Reclamecafé’.

‘Is er na dertig jaar veel verschil met die eerste jaren?’

‘Ik zou kunnen zeggen dat er verschil is, de tijden zijn veranderd en ik ben een stuk ouder. Daardoor  beleef ik het anders. Maar het leuke van smartlappen is natuurlijk dat iedereen ze kent en kan meezingen. Het verbindt allerlei soorten mensen. En dat is altijd zo geweest’.