René van Maarsseveen - Een paar maanden geleden las ik in de krant een artikel over een discussie rond geboorteplaatsen. Een aantal ouders wilde dat de woonplaats als geboorteplaats mogelijk wordt. Ik had jaren geleden al van het probleem gehoord.

Een vriend, wiens ouders in IJmuiden woonden, zag het levenslicht in een ziekenhuis in Beverwijk. Daarmee werd hij Beverwijker in plaats van IJmuidenaar. Hetzelfde, wist ik, speelde bij Willem-Alexander. Zijn ouders woonden op Drakensteyn in Lage Vuursche. Hij werd geboren in het Academisch Ziekenhuis in Utrecht en staat nu op de lijst van bekende Utrechters. Maar is hij Utrechter?

Vragen

Ik moest er weer aan denken toen ik afgelopen week contact had met iemand die zich Utrechter noemde. Terwijl hij pas vier jaar in Utrecht woont en daarvoor zijn hele leven in Rotterdam had doorgebracht.

Zou ik me Rotterdammer noemen als ik daar zou wonen, vroeg ik me af. Ik denk het niet. Ik voelde me altijd Utrechter, waar ik ook woonde. Zou dat komen doordat ik hier mijn jeugd heb doorgebracht? Er kwamen meer vragen.

Wat is een Utrechter? Wanneer ben je Utrechter? Kun je ook op latere leeftijd Utrechter worden? Voel je dan hetzelfde als wat ik voel bij de stad? Of zit er dan ook kleuring in van de stad waar je geboren of getogen bent? Hoe lang moet je in Utrecht wonen om Utrecht in je aderen te hebben? Maakt het uit of je in je jeugd al door de middeleeuwse binnenstad hebt gedoold of in een naoorlogse buitenwijk van Utrecht bent grootgebracht?

Utrechter

Volgens de meeste woordenboeken is een Utrechter een inwoner van Utrecht. Een enkel woordenboek voegt daar iemand afkomstig uit Utrecht aan toe. Zelfs vond ik er een waarbij ook iemand uit de provincie Utrecht zich Utrechter mag noemen.

Afkomstig? Dat betekent geboren of waar je vandaan komt. De geboren en getogen Hagenaar die een tijdje in Utrecht woonde en naar Hengelo is verhuisd, komt voor de Twentenaar uit Utrecht. Dat weet ik omdat een vriend die route maakte. Hij werd door de Hengeloërs, die in de krant voor het gemak meestal ‘inwoners van Hengelo’ heten, Utrechter genoemd en hij was voor hen afkomstig uit de Randstad.

De Utrechter die ik vorige week sprak zou zich door de gecombineerde definitie van Utrechter, ook Rotterdamse Utrechter of Utrechtse Rotterdammer kunnen noemen. Tenminste als hij hetzelfde gevoel heeft bij Rotterdam als ik bij Utrecht. Zoals ik me in New York een Utrechtse NewYorker voelde.

Gevoel

Ik schrijf met nadruk 'gevoel'. Want de diepere lagen van het Utrechterschap lijken niet logisch verklaarbaar. Er zijn geen jaren aan te geven, als antwoord op een van de hierboven gestelde vragen. Het heeft ook niet met de buurt te maken waar je opgroeide. Het is echt een gevoel.

Ik kan me dus voorstellen dat iemand die hier nog niet zo lang woont, zich toch al Utrechter kan voelen. Wellicht moet zo iemand daarvoor wel met het Utrechtse in aanraking komen. Maar wat is dat dan? Het heeft volgens mij niet met het Utregse accent te maken en ook niet met FC Utrecht.

Ervaringen

Zijn het gebeurtenissen en ervaringen? Als ik de route naar mijn oude school loop, gelukkig door een nog niet verpest stukje Utrechtse binnenstad, gaat mijn hart open en verschijnen de herinneringen.

Dat zal bijvoorbeeld Herman van Veen, hij woont al jaren niet meer in Utrecht, ook hebben. Wellicht niet in de Vogelenbuurt, waar hij opgroeide, maar toch zeker als hij wandelt van het Janskerkhof naar de Tolsteegsingel, via Achter Sint Pieter en de Nieuwegracht. Dan komen herinneringen omhoog waardoor hij ineens weer weet, als hij dat al niet meer wist: ik ben Utrechter.

Hoe zit dat dan met een import-Utrechter. Heeft bijvoorbeeld Harry Jekkers zulke gebeurtenissen en ervaringen waardoor hij zich Utrechter voelt? De Hagenaar Jekkers woonde jarenlang in Utrecht, bleef hier volgens mij ook officieel wonen toen hij op Ibiza verbleef en schijnt hier nu weer echt te wonen.

Utrechter! Im- of export? Wellicht maakt het niet uit. En is Utrecht voor velen een gevoel, voor anderen een adresgegeven.