Rene van Maarsseveen - De Maliebaan moet een park worden vinden enkele bewoners uit de omgeving van die laan. Formeel zal het woord park goed zijn, een door mensen ontworpen groen met een recreatief doel. De meeste mensen zullen bij een park echter een ander beeld hebben dan zo’n langgerekte smalle weg.

Het zal ook nooit een echt park zijn, hoe groen ze het ook maken. Hooguit is het dan weer een, met verkeerde argumenten doorgedrukt, verpest stukje Utrecht. Daarmee zeg ik niet dat er niet wat moet gebeuren.

De Maliebaan heeft, zoals historicus Van Rossem stelt, veel van haar historische karakter verloren. Ik vind ook dat de statige straat hoognodig weer wat grandeur moet krijgen. Maar wel met de juiste argumenten en in een doordacht, uitgebalanceerd plan.

Leer van het verleden

Kort na het verschijnen van de Eerste Nota Ruimtelijke Ordening in 1960, voorspelde het Centraal Bureau van Statistiek een enorme bevolkingsgroei. In veertig jaar zou het aantal inwoners verdubbelen tot 21 miljoen mensen in het jaar 2000. Dit zou grote gevolgen hebben voor de woningbouw.

Politici, plannenmakers en projectontwikkelaars reageerden met functionalisme, een bouwstijl waarmee kort na de Eerste Wereldoorlog was begonnen om de bouw van nieuwe woningen te versnellen. Uiterlijk was niet belangrijk, het ging om een praktische indeling van woningen en ruimte.

In de zestiger jaren leidde de functionalistische bouwstijl tot vernietiging, in de binnensteden, van veel erfgoed. Het Utrechtse voorbeeld daarvan is Hoog Catharijne, waarvan de bouw in 1962 begon. Voor dit winkelcentrum met kantoren en woningen werd de halve historische binnenstad van Utrecht gesloopt. In de jaren daarna vervolgde de verdere afbraak van de binnenstad, bijvoorbeeld door het dempen van Catharijnesingel voor de uitvoering van het verkeersplan van Feuchtinger.

Weldenkende mensen

Er zullen ook toen weldenkende mensen zijn geweest die hun bedenkingen hadden bij de rigoureuze plannen. Niet per se Utrechters die dingen bij het oude wilden laten of die koste wat kost wilden moderniseren. Wel mensen die hun eigen belang naar de achtergrond schoven en plannen in een breder perspectief bekeken. Soms lieten deze gewone burgers zich horen, maar vaak bleef het bij gesprekken op verjaardagen en in clubkantines.

De bedoelde mensen zijn geen politicus of projectontwikkelaar. Het was weliswaar onze eerste vrouwelijke minister Klompé die het dempen van de singels wilde tegenhouden, maar de hoogmoedige Utrechtse gemeente drukte gewoon door.

Een geestelijke zou de plannenmakers toen hebben kunnen toeroepen, ‘vergeef het hun, want ze weten niet wat ze doen’. Dat inzicht kwam later. Na ruim vijftig jaar worden de singels weer geopend en wordt het debacle Hoog Catharijne zo goed en kwaad als mogelijk hersteld door het te verstoppen in één groot project Stationsgebied.

Maliebaan

De Maliebaan is een prachtige avenue. Er moet beslist iets veranderen aan de huidige situatie om, zoals gezegd, het weer de grandeur te geven die het verdient.

Veel argumenten bij de huidige plannen voor de Maliebaan zijn echter onjuist. Zowel voor- als tegenstanders van het park, van het behoud van autoverkeer of van een ander op eigen belang gebaseerd doel, hanteren drogredenen; redeneringen die juist lijken, maar het niet zijn.

De leukste, omdat ik van oude foto’s van Utrecht houd, vind ik het tonen van een foto uit een tijd dat vrijwel niemand een fiets had, laat staan een auto, en dat als argument gebruiken om er ‘weer’ een wandelgebied van de maken.

Ik hoop dat de gemeente door alle flauwekul kan heen kijken en beter besluit dan haar voorgangers. Ik hoop dat ze niet alleen naar de Maliebaan kijkt, maar tegelijk ook de gedrochtelijke oplossingen in omliggende straten hersteld (zoals die vreselijk lelijke busbaan op de Biltstraat uit 1997). Vooral hoop ik echter dat de Maliebaan weer een ouderwets mooie laan wordt voor iedereen.