Utrechts Verbond - Tot 1 februari nodigt het Utrechts Verbond Utrechtse kunstenaars en kunstinstellingen uit een aanbeveling te schrijven over een Utrechtse kunstenaar of kunstinstelling. Deze worden gericht aan de Advies Commissie Cultuurnota 2017-2020 waar tot 1 februari subsidieaanvragen ingediend kunnen worden.

Dit keer is de gastschrijver Marjolein van Bommel

Utrecht. Volgens de statistieken de vierde stad, volgens de Utrechters zelf het grootste dorp van Nederland. Een half uurtje treinen van Amsterdam, voor mensen zonder spatjes. Groot geworden door klein te blijven, dat werk. Sympathiek, maar ook enigszins saai.

Hoe zet je zo’n stad als ambitieuze beleidsmaker of ondernemer nou een beetje lekker op de kaart? De slogan “Utrecht, stad van kennis en cultuur”, voldoet volgens ingehuurde merkenexpert Paul Moers niet meer: “Het moet eenduidiger en abstracter. Hiermee positioneert Utrecht zich teveel in een bepaalde hoek. Want wat heeft de Rabobank hier nu aan of de Jaarbeurs of Hoog Catharijne?”. Nou, inderdaad, al die hoogopgeleide mensen die graag in Utrecht wonen vanwege de universiteit, hogescholen en het culturele aanbod, geen idee wat je daar als Rabobank mee aan zou moeten… 

Hoog tijd dus voor een heuse Utrecht toolkit (www.utrechttoolkit.nl). Daarop lezen we dat Utrecht over vier krachtige merkwaarden beschikt: Bright, Inspiring, Welcoming en Connecting. En: “deze vier waarden, afgeleid uit het verhaal van Utrecht, geven in samenhang het gevoel van Utrecht weer. Het gevoel dat Utrechters en bezoekers nu beleven én waarin de Utrechtse ambitie voelbaar is. We noemen dit de ‘Utrechtheid’.”

Het is aanlokkelijk om cynisch commentaar te geven op nietszeggende Engelse marketingbegrippen die de echtheid van een stad moeten bewijzen, maar gezien mijn beperkte ruimte wil ik eigenlijk snel even door naar de commissie.

Want, beste commissie, het is maar een kleine stap van de merkwaarden naar de uitgangspuntennotitie Cultuurnota 2017-2020 van de gemeente Utrecht. Deze nota, in mijn ogen overigens een heel helder en realistisch opgesteld document, wordt jullie leidraad in het beoordelen in wie er wel of niet door de gemeente Utrecht gefinancierd zou moeten worden.

Daarbij moet het gaan om een breed cultureel aanbod dat recht doet aan een grote stad met een grote diversiteit aan inwoners met bijbehorende wensen en verwachtingen. Door een brede en degelijke structuur te financieren bevordert de gemeente Utrecht het welzijn van zijn inwoners, maar weet de gemeente dat ook later de kans groot is om wederoom hoog in de aantrekkelijkheidsindex van grote steden te scoren. En dat is dan weer goed voor de economie.  

Vandaar dat ineens het woord “Utrechtheid” ook in de nota opduikt als een van de uitganspunten waarbinnen initiatieven beoordeeld moeten worden. En hoe goed de nota verder ook is, hier wil ik toch graag even een waarschuwing geven.

Commissie, laat u niet afleiden door de wens tot merkprofilering, tot de zucht naar belevenissen, tot de wens naar vernieuwing om de vernieuwing. Blijf ook goed kijken naar dat wat er al is in de stad, welke rijkdommen er zijn en hoe fundamenteel die soms al verankerd zijn. En hoe vernieuwing ook van binnenuit kan komen.

Neem nou dansgezelschap De Dansers. Al meer dan een kwart eeuw een Utrechts gezelschap dat zich eerst voornamelijk op kinderen en jongeren richtte, tegenwoordig ook regelmatig op volwassenen. De thuisbasis in de wijk Overvecht, waar ook intensief met de scholen wordt samengewerkt. Tot 2014 geleid door Wies Merkx, maar sinds 2014 opgevolgd door Josephine van Rheenen (danser en choreograaf) en Guy Corneille (componist en muzikant (en zoon van)).

De Dansers denken niet in hokjes, alle kunstdisciplines worden ingezet om hun hogere doel, kernachtig voelen dat je leeft, te bereiken. De energie spat eraf en dat leidt terecht tot vijfsteren recensies, uitnodigingen voor speelbeurten van Duitsland tot Australië en een eervolle vermelding in het juryrapport van de VSCD over afgelopen seizoen. Als ik de commissie was zou ik de gemeente (en het Fonds Podiumkunsten!) adviseren dit gezelschap de komende periode veel sterker te ondersteunen.

Want helemaal zonder toolkit durf ik wel te beweren: (Utr)echter wordt het niet!

Marjolein van Bommel is zakelijk leider van Het Filiaal. Het Filiaal theatermakers is een Utrechts gezelschap en gevestigd in Theaterhuis de Berenkuil. Ze toeren van Nieuwegein tot New York en van Moskou tot Maastricht met voorstellingen voor families en het basisonderwijs.