Op 24 februari 2023 is de Koninklijke Jaarbeurs het toneel van de landelijke manifestatie 'Remember Together'. Dit is een initiatief van de stichting Vital’nya Anne, een huiskamer voor Oekraïense vluchtelingen in Utrecht. 

De dag begint met een Walk of Hope van station Utrecht Centraal naar de Jaarbeurs, de route die de duizenden Oekraïense vluchtelingen afgelopen jaar hebben afgelegd toen ze aankwamen in Nederland. Bij een landkaart kunnen Oekraïense vluchtelingen elkaar ontmoeten, herdenken en ervaringen delen. Elke regio (oblast) heeft een eigen plek. 

Bijdragen aan deze dag kan via deze link.  

   
Armand Leenaers - Op vrijdag 24 februari is het exact een jaar geleden dat Rusland zijn toevlucht nam tot een invasie van Oekraïne. Tegen ieders verwachting in startte Vladimir Poetin een oorlog die uitliep op massaal en zinloos bloedvergieten. De enorme verwoestingen, het leed van de bevolking en gruwelijke beelden van mensenrechtenschendingen schokten de wereld.

Het is nu wel duidelijk dat Europa zich afgelopen decennia in slaap heeft laten sussen. Het leek ondenkbaar dat Rusland de levering van gas en olie als chantagemiddel zou gaan gebruiken. Inmiddels zijn we wakker geschud uit die droom en is een ontwrichtende energiecrisis ternauwernood afgewend.  

De Europese Unie, de NAVO en het grootste deel van de Europese bevolking staan schouder aan schouder met de Oekraïners. Er gaat voor miljarden aan steun die kant op in de vorm van tanks, luchtverdedigingssystemen en humanitaire hulp. Langeafstandsraketten en gevechtsvliegtuigen om de Krim te heroveren, zijn wellicht een volgende stap.

Tegengeluiden
Toch zijn er ook tegengeluiden. In Nederland en elders in Europa weerklinken, met name op sociale media, de beschuldigingen van Vladimir Poetin over een expanderende NAVO die zijn land zou bedreigen. Deze zienswijze impliceert dat het Atlantisch bondgenootschap onder Amerikaanse leiding de landen van Oost-Europa na de val van de Muur in 1989 zou hebben ingekapseld en opgezet tegen Rusland.  

Oekraïne is in deze zienswijze een neonazistische marionet in een westers complot waartegen Poetin wel moest optreden. Dit narratief is een onbeschaamd cynische verdraaiing van de geschiedenis van de 20e eeuw.

Aansluiten
De volkeren in Midden- en Oost-Europa wilden zich aansluiten bij de EU en de NAVO om zich te vrijwaren van Russische overheersing. Daar hadden ze namelijk bijzonder slechte ervaringen mee. Denk aan de interventies in achtereenvolgens Polen (dat in september 1939 door zowel Duitsland als de Sovjet-Unie werd aangevallen), Hongarije (1956) en Tsjechoslowakije (1968). Niet toevallig waren het deze drie landen die zich tien jaar later in 1999 als eersten aansloten bij de NAVO.

Ook de Baltische landen Estland, Letland en Litouwen zijn door Stalin en later Hitler onder de voet gelopen en zochten en kregen in 2004 bescherming evenals Bulgarije, Roemenië, Slovenië en Slowakije. Later zouden Albanië, Kroatië, Montenegro en Noord-Macedonië volgen. Nu zijn het Finland en Zweden die zich bedreigd voelen en het lidmaatschap hebben aangevraagd.

Het in 1992 onafhankelijk geworden Oekraïne dacht van zijn buurman veiligheidsgaranties te hebben gekregen en gaf vrijwillig zijn nucleaire arsenaal op. Een historische misrekening zo is inmiddels gebleken.

De NAVO is een alliantie van democratische staten. Zodra Oekraïne aan de eisen voldoet staat niets het lidmaatschap in de weg, zo meent ook de aanvankelijk nogal sceptische Amerikaanse oud-minister en realpolitiker Henry Kissinger. 'Het NAVO-lidmaatschap staat open voor elke Europese staat die de verwezenlijking van de beginselen van dit Verdrag kan bevorderen en die kan bijdragen tot de veiligheid van het Noord-Atlantische gebied' heet het officieel op de website van de NAVO. Alle lidstaten moeten daar overigens mee akkoord gaan.

Ook toetreden tot de Europese Unie is mogelijk mits Oekraïne orde op zaken stelt waar het bijvoorbeeld gaat om corruptie praktijken en de rechtsstaat. In juni 2022 gaf de Europese Commissie een positief advies en stemden de lidstaten in met de kandidaat-lidstaat status voor Oekraïne. Voorlopig zal het echter geen lid worden van de Europese Unie, zo is de verwachting.