Engelman - Geheime stukken

Louis Engelman - Geheimhouding. Dit woord in de gemeentelijke communicatie wekt altijd onze nieuwgierigheid op. En in dit geval zeker.

De term kwam afgelopen maandag voor in een brief van het Utrechtse college aan de raad waarin nadere uitleg werd gegeven over de onverwachte verhoging van de huren in de bouwlocatie ‘Wilhelminawerf’. Die zijn een stuk hoger dan burgemeester en wethouders hadden voorzien en dachten te hebben afgesproken met projectontwikkelaar KondorWessels (KWP).

In het AD/UN meldde journaliste Diane Hoekstra dat ze hierover bij de gemeente ‘ziedend’ waren. Ook diverse raadsfracties vroegen om opheldering. Welnu, die hebben ze nu gekregen. Maar dan wel in een bijlage waarop ‘permanente geheimhouding’ is gelegd.

Volgens het college ‘bevatten de documenten gegevens die in geval van openbaarmaking tot onevenredige benadeling van de gemeente kan leiden als er een gerechtelijke procedure wordt gestart.’ 

Dat roept de vraag op wie er in deze stad de dienst uitmaakt: de gemeenteraad of de juridische teams van machtige projectontwikkelaars? Welke afspraken zijn er door het college gemaakt die Utrecht in zo’n kwetsbare positie kunnen brengen? Als gewoon burger mogen we dat kennelijk niet weten. Ook niet via onze raadsleden want die zijn aan dezelfde geheimhouding gebonden.

Het geeft te denken. Temeer omdat er enorm veel bouwprojecten op stapel staan. Onder meer in de Merwedekanaalzone, de Cartesiusdriehoek/Wisselspoor, het Beurskwartier, de Dichterswijk, Leidscherijn en Overvecht.

In het AD/UN onthulde Diane Hoekstra vorige maand bovendien dat het college de raad vermoedelijk opzettelijk verkeerd had ingelicht over de bouwplannen van de Rabobank in het gebied Croeselaan/Jan van Foreestraat. Daar wil de bank een nieuw kantoor neerzetten en plant de gemeente nieuwe woningen, ondermeer voor de bewoners van de te slopen huizen aan de Croeselaan.

Maar CDA-raadslid Sander van Waveren ontdekte dat het college bewust een deelgebied langs het spoor uit de stukken had gehouden. Ook constateerde PvdA-raadslid Rick van der Zweth dat in het intentiedocument dat de gemeente met de Rabo sloot, niets was terug te vinden van de in de raad afgesproken 30 procent sociale huurwoningen. Gaat de Wilhelminawerf hier worden herhaald?

Laat nou juist het bekritiseerde KondorWessels (KWP) ook in 2017 een contract hebben gesloten met Utrecht voor de ontwikkeling van 2000 woningen aan de Archimedeslaan. En bouwt het bedrijf mee aan ‘Wonderwoods’ in het Beurskwartier. 

GroenLinks-raadslid Floor de Koning trok in het AD/UN een grote broek aan door te zeggen dat er met KWP ‘spijkerharde afspraken’ moeten worden gemaakt over voldoende betaalbare woningen om van haar partij toestemming te krijgen om te bouwen. Maar dat betreft vooralsnog alleen volgende projecten.

Het zou beter zijn geweest als de GL-fractie zich hiervoor eerder sterk had gemaakt. Want haar eigen wethouder, Kees Diepeveen, is de verantwoordelijke man in dit spel. Eerder al legden wij hem hier op Nieuws030 – in een serie over ernstige grondspeculatie in de Merwedekanaalzone – de vraag voor of Utrecht zich er in de nieuwe bouwprojecten ook juridisch wel voldoende van had verzekerd dat de wens om een ruime hoeveelheid sociale woningen te bouwen zou worden gehonoreerd.

Diepeveen zei toen – bijna twee jaar geleden - dat dit allemaal zou worden geregeld in de zogenaamde ‘Samenwerkingsovereenkomsten’ (SOK’s) die de stad met de projectontwikkelaars wilde afsluiten.

Maar zijn die er nu? Dat is onduidelijk. Volgens SP-raadslid Tim Schippers bestaan er wel zogenaamde ‘Termsheets’ die ten grondslag moeten liggen aan de SOK’s. Maar ook die zijn geheim.
In een brief aan de raad schreef het college afgelopen juli ernaar te streven ‘medio oktober met de behandeling van de planproducten te starten’. En voorts dat ‘de realisatie van het plan Merwede wordt geborgd in het Stedebouwkundig plan, het beeldkwaliteitsplan, de bijbehorende SOK’s en het bestemmingsplan.

De suggestie is dat dit juridisch voldoende zou moeten zijn. Maar de SOK’s zijn er nog niet. Althans, dat krijgen we te horen van de woordvoerster van de wethouders Diepeveen en Verschuure.
Op de vraag of er samenwerkingsovereenkomsten zijn afgesloten met projectontwikkelaars in de gebieden Merwedekanaalzone, Wisselspoor, Beurskwartier, Dichterswijk en Overvecht antwoordt zij ontkennend.
‘Voor genoemde gebieden zijn (nog) geen SOK’s gesloten’, meldt ze. ‘Voor deelgebied 5 (Merwedezone, red.) wordt daar hard aan gewerkt. De te sluiten samenwerkingsovereenkomst zal onderdeel uitmaken van de bestuurlijke besluitvorming over dit gebied.’

Toch slaat de twijfel weer toe als we ons licht opsteken bij enkele projectontwikkelaars. De woordvoerster van AM (onderdeel van de Koninklijke BAM Groep), die in de Merwedekanaalzone gaat bouwen, reageert als volgt: ‘AM heeft overeenkomsten met de gemeente Utrecht, maar deze zijn vanwege begrijpelijke redenen niet openbaar.’

Ook de woordvoerster van BPD (dochter van de Rabobank), de bouwer in het Nieuwe Defensieterrein naast de Villa Jongerius, komt met een soortgelijk antwoord: ‘Wij doen nooit uitspraken over contracten omdat dat vertrouwelijke bedrijfsinformatie betreft.’

De woordvoersters ontkennen niet dat er overeenkomsten zijn gesloten, maar of het de bewuste SOK’s zijn weten we niet. Geheim. 

Als burger moet je vertrouwen hebben in je stadsbestuur. Jawel. Maar wat als uit die geheime stukken zou blijken dat er bestuurlijke blunders zijn begaan die de inwoners van deze stad ernstig benadelen? De ervaringen met de Wilhelminawerf en de onduidelijkheid rondom het Raboproject bij de Croeselaan vormen in elk geval geen stevige onderbouwing van dat vertrouwen.
    

Lees ook: Complimenten wethouder voor Wilhelminawerf (juli 2019)

Lees ook: ‘Stad leunt te veel op woningmarkt’ (oktober 2019)

Lees ook: Naief avontuur (oktober 2020)