Binnendijk - Terug naar Payenborch (3): achterhuis en stencilhok

In het vroegere universiteitspand stadskasteel Payenborch (Oudegracht 320) heeft Dik Binnendijk tussen half 1980 en half 1984 bij de vakgroep Maatschappelijke Biologie i.o. (MB) lesgegeven aan studenten en ook onderzoek gedaan. In de serie ‘Terug naar Payenborch’ haalt hij herinneringen op aan die tijd.

 Dik Binnendijk – De officiële voordeur van Payenborch was altijd dicht. Als de voordeurbel ging, moest iemand speciaal de deur open gaan doen. Was je binnen dan liep je de lange gang door naar het achterhuis. De gang bestaat vast nog, maar het achterhuis niet meer.

Via de poorten van de Payenborchsteeg kwamen wij het universiteitsterrein op. Door de zijdeur in het achterhuis gingen we het pand binnen. Zowel de entree als de trappen naar boven waren hier breder, dan in het voorhuis. Ging je links af dan kwam je in de kantine. ’s Morgens dronken we daar gezamenlijk koffie gezet door Benny. Koffieautomaten waren er toen nog niet.

Onze huismeesters - Kees of Fernandez - zorgden ’s middags voor de thee. Koeken, broodjes, andere dranken en dergelijke werden niet verkocht. De kantine gebruikten wij ook voor vergaderingen met wat grotere groepen en ’s avonds regelmatig voor de feestjes meestal met de studenten.  

We hadden ook een stencilhok met natuurlijk het stencilapparaat. Deze druktechniek is volledig weggevaagd door het fotokopiëren en printen. In de jaren zeventig heb ik heel wat gestencild in mijn activistentijd op de Kargadoor bij de milieugroep Aktie Strohalm en de Landbouwgroep Strohalm. Op Payenborch nauwelijks meer; dat deden de huismeesters voor ons. Onze secretaresse Tine tikte de stencils: een soort moedervel of sjabloon gemaakt van een materiaal dat inkt doorliet en waarmee de afdrukken konden worden gemaakt. Ik heb thuis zelfs nog een bruikbaar flesje rode stencilcorrectielak gevonden, om tikfouten te kunnen verbeteren. De voorloper van het witte Tipp-Ex (Typex), zeg maar.

Boven de kantine was een amfitheatervormige collegezaal, waar wij zelf maar weinig gebruik van maakten. In de zaal gaven vooral docenten van andere vakgroepen college. Op de tweede verdieping waren werkkamers onder meer die van Ed en mij. Ed was hoofd van de afdeling Biologie en Samenleving en onze teamleider. Mijn collega Pauline en ik werkten allebei drie dagen per week op Payenborch. Het team van onze zusterafdeling Beleidsgerichte Biologie was wat groter: zo’n vijf mensen.

Bij het voor-kandidaatsonderwijs (min of meer vergelijkbaar met het onderwijs dat je volgt voor je bachelor) gaven wij vooral les aan kleine groepjes studenten. We coachten ze bij hun onderzoeksvragen. Dat was een lesmethode die toen nog niet gebruikelijk was bij biologie, maar wel heel gewoon bij de sociale wetenschappen. Door het intensieve samenwerken ontstonden in die groepjes vriendschappen die ook na de studie standhielden. En ja, ook liefdes. 

In zo’n groepje gingen studenten aan het werk met een maatschappelijk probleem waar ze als biologen tegenaan konden lopen. Ze mochten zelf het onderwerp kiezen. Om ze op weg te helpen had ik een standaardvoorbeeld. “Er moet een autoweg worden aangelegd. Rechtuit kan de weg niet, want daar staat een belangrijk nationaal monument: een kasteel uit de 12-de eeuw. Blijft over: de weg maakt een bocht naar links of naar rechts.

Je wordt nu ingehuurd als bioloog om te bepalen wat het minst schadelijke tracé van de weg is. Maar links is het unieke leefgebied van de goudgerande salamander; nergens anders in ons land komt deze salamander voor. Bij een bocht naar rechts ga je door het natuurgebied waar het uiterst zeldzame, blauw gespikkelde zinkviooltje groeit. Aan jou als bioloog de keuze hoe gaat de weg lopen! Beargumenteer die keuze en de mogelijke alternatieven.”

Ik ben blij dat ik nu geen les meer hoef te geven in de huidige coronatijd. Met online onderwijs komt er niets terecht van het lesgeven in kleine groepjes en het essentiële onderlinge contact. Dat beseffen de studenten ook: #wijwillennaarschool was hun leus van de demonstratie verleden week in Amsterdam.

Vervolg volgende week in: Terug naar Payenborch 4: Het kopieerapparaat.