Binnendijk - De kerstwandeling (1): Rituelen

Dik Binnendijk – Eerste kerstdag hebben Kees en ik voor de 23ste keer onze traditionele kerstwandeling gemaakt. Het was de 21ste maal dat we die in Zuid-Limburg en omgeving hebben gelopen, want regelmatig wandelen we ook een stuk door de Belgische Voerstreek of wippen we over de grens Duitsland in.

Kees stippelt altijd de route uit. Ditmaal hebben we zo’n 17 km gelopen van het regionale Krijtlandpad, een langeafstandswandelpad van ruim 90 km. Het pad is gemarkeerd met een plaatje met een gele streep boven en een rode streep onder. We zijn begonnen in het dorp Slenaken tegen de Belgische grens en zijn over Gulpen naar Valkenburg gegaan.

We ontmoeten elkaar altijd op Utrecht Centraal bij de trein naar het zuiden. Kees woont in Leiden. Na zijn studie in Utrecht is hij voor z’n werk naar de Sleutelstad verhuisd. Op het station heeft hij vier minuten overstaptijd. Krap, maar het lukt en om 8:09 uur vertrekt onze trein naar Maastricht.

Rond elf uur zijn we in Slenaken. Er zitten nauwelijks passagiers in de trein en de bus. Op de terugweg is het ietsje drukker, maar Mark Ruttes anderhalvemetersamenleving komt niet in gevaar. Wij hebben geen enkele last gehad van de kerstdrukte op de Nederlandse wegen, waar NRC-Handelsblad over klaagde. Wat we wel gemerkt hebben, is dat er veel meer wandelaars zijn dan normaal. Na tien minuten moeten we al opzij voor de eerste ons tegemoetkomende lopers. Dat zijn we niet gewend. Onze ervaring is, dat pas na het middageten het iets drukker begint te worden op de wandelpaden. Nu zeggen we of horen we om de paar honderd meter “Goeiemorgen!” of “Goeiemiddag!”

In de loop van de jaren is onze kerstwandeling een heel ritueel geworden met allerlei gebruiken. Zo neem ik standaard de koffie mee; die drinken we al op in de trein naar het zuiden. Kees heeft de thee bij zich voor de lunch. We zorgen elk voor ons eigen lunchpakket. Vroeger wandelden we standaard op eerste kerstdag.

Rond één uur lunchten we. Ik heb nog een beeld voor me van een gure, winderige wandeldag waarbij het begon te sneeuwen. We lunchten toen in de luwte achter een dichte stapel takken... of waren het opgestapelde stro- of hooibalen? Ik had altijd een radiootje bij me en die legde ik dan op mijn knie. Al etend luisterden we dan naar de kersttoespraak van koningin Beatrix. Toevallig dacht ik er afgelopen vrijdag (te laat) weer aan, maar dit luisterritueel is helemaal verdwenen sinds Willem-Alexander koning is. En dat terwijl we via de mobiel met de NPO Radio 1-app de koning veel helderder kunnen ontvangen, dan zijn moeder toen. Dat was altijd een krakend of ruisend gebeuren.

Een ander ritueel is dat – als we na de wandeling met de bus of trein terugkomen in Maastricht – we via de kerstmarkt op het Vrijthof naar het Onze Lieve Vrouwenplein lopen. Op de kerstmarkt nemen we een glühwein, een oliebol of een reibekuchen (een Duitse aardappelkoek). Op het andere plein bezoeken we eerst de kerststal in de Basiliek van Onze Lieve Vrouwe en dan drinken we een regionaal biertje in café Charlemagne tegenover de kerk. Soms worden het er twee en dan lopen we weer terug naar het station voor de trein naar Utrecht. 

Ik vermoed dat die kerststalbezoektraditie oorspronkelijk is bedacht door Kees: hij is katholiek opgevoed; mijn ouders waren protestants. Wij hadden wel een kerstboom maar nooit een kerststal. Een paar jaar geleden hebben we het er eens over gehad, waarom we dat bezoekje telkens deden. Kees dacht dat hij mij er altijd een plezier mee deed. Ik: “Ik ga alleen mee omdat jij dat leuk vindt!” We hielden het dus voor elkaar in stand.

Het ritueel van een biertje drinken in café Charlemagne komt van mij. Jaren geleden heb ik een week een presentatiecursus gegeven aan radiopresentatoren bij de toenmalige Regionale Omroep Zuid (ROZ). Misschien heette het radiostation al Omroep Limburg; nu alweer ruim twintig jaar: L1. Maar de naam ROZ was toen nog een begrip. Charlemagne was hun stamkroeg en na de uitzendingen ging iedereen daar naar toe en namen mij ook mee. Dus nog steeds als ik in Maastricht kom wil ik daar ‘een pint vatten’. Maar sinds een paar jaar gaat Charlemagne op eerste kerstdag om vijf uur al dicht. Op tweede kerstdag is deze kroeg tot ’s avonds laat wel open. Dus we moeten weer een ritueel aanpassen.

Terug naar dit jaar, er kan nu helaas geen sprake zijn van dat we een café of kerststal bezoeken. Morgen meer daarover in deel 2: De helpende hand.