Bijna zeventien jaar heeft Dik Binnendijk in de Vogelenbuurt gewoond op Bellamystraat 11 bis. Zo’n zeven jaar huurde hij eerst een kamer bij ‘opoe’, zijn hospita. Na haar dood woonde hij tot juni 1986 met andere studenten in het bovenhuis. In de (onregelmatig verschijnende) serie ‘Bellamytjes’ haalt Dik herinneringen op uit die tijd. 
    

Dik Binnendijk – “Weet jij nog waar dat woongroepenpand is gekomen, waar we ooit bij de ontwikkeling ervan betrokken zijn geweest? Jij en ik zaten toen nog in de Bellamystraat.” Gert woont nu al ruim dertig jaar in Den Haag en hij ‘doet’ een dagje Utrecht. We kijken vanaf de Merelstraat uit over het gedempte deel van het Zwartewater. Links staan nieuwbouwhuizen: eengezinswoningen. We lopen voor de huizen langs en keren weer terug. Geen woongroepenpand te vinden.

Via de Merelhof achter de woningen aan het Zwartewater gaan we naar de Draaiweg. Daar staat wel een complex met vier woonlagen en vier entrees dat eventueel geschikt was voor groepsbewoning. Ik: “Alleen... is dit het pand wel? Hier is niet het Zwartewater. Ik heb nog een vaag beeld dat het pand evenwijdig aan het water zou komen op de plek van een aantal bouwvallige huisjes. Zou het soms weer afgebroken zijn of misschien zelfs nooit gebouwd?” We komen er niet uit en wandelen verder.  

Het Zwartewater met het sluisje bij de Merelstraat. Boven de oorspronkelijke huisjes de toren van de Sint Josephkerk (Draaiweg 42). Foto: G.J.C.A. Smilda/Het Utrechts Archief (gemaakt tussen 1953 en 1957)

In de Bellamystraat had iedereen in huis één kamer; alleen ik had er nog een slaapkamertje bij (zie: Bellamytjes (27): Het kamertje - Meyske). We filosofeerden soms over het bij elkaar blijven wonen maar wel met meer individuele woonruimte. Ons idee kwam overeen met wat later ‘centraal wonen’ is genoemd. ‘Een vorm van groepswonen waarbij de bewoners ervoor kiezen om een aantal voorzieningen met elkaar te delen en gezamenlijk verantwoordelijk te zijn voor de woonomgeving.’ (definitie uit: Centraal Wonen Klopvaart) 

Begin jaren tachtig ontstonden dit soort groepswoonprojecten met inspraak vooraf. Gert was aangelopen tegen het Woonexperiment Zwarte Water (WEZWA). Hij haalde mij over om ook hieraan mee te gaan doen. Je kon je op dit project intekenen en dan deelnemen aan de gesprekken over hoe het pand moest worden gebouwd, over de indeling en welke gezamenlijke ruimtes er kwamen. Denk aan een gezamenlijke eetkamer, was(machine)ruimte en eventueel een gezamenlijke tuin. 

Ik weet niet meer waar we bijeenkwamen. De Kargadoor op de Oudegracht zou een goede plek geweest zijn. Van die WEZWA-vergaderingen herinner ik alleen nog dat ze uiterst chaotisch waren en slecht geleid werden. De schreeuwers kwamen vooral aan het woord. We bleven het oneens met elkaar en kwamen geen stap verder. Het was echt geen vriendenclub. Ik zal zo’n tien keer aanwezig zijn geweest. Gert was er al eerder uitgestapt. Hij kon onverwachts een appartement krijgen in het Centraal Wonen Project Klopvaart in Overvecht. Omdat Gert niet meer meedeed, ben ik na nog een paar ruzieachtige bijeenkomsten zelf ook met het WEZWA-project gestopt. 

Het WEZWA-complex, Draaiweg 71-77. Foto: Dik Binnendijk

Een maand of twee na de wandeling met Gert ben ik nog eens bij het Zwartewater gaan kijken en voor de foto’s afgelopen week nog eens. Het pand Draaiweg 71-77 blijkt toch echt het WESWA-complex te zijn. Via ‘studentenhuisvester’ SHH kun je er een appartement in huren. Een buurtgenote die uitkeek op de achterkant van het complex, vertelde me dat het pand is omgebouwd tot HAT-eenheden: woonruimtes voor alleenstaanden of twee personen. Er wonen niet alleen studenten in, maar ook vijftigers en ouder. Volgens haar hangt er nog wel een woongroepensfeer om het gebouw. Het complex heeft nog steeds een aantal gemeenschappelijke ruimtes, waarin zo nu en dan een feestje wordt gegeven. 

Voor mij was het ‘echte bewijs’ dat het pand het WESWA-complex was, de tekst op de klep van brievenbus nr. 75: ‘Post voor wezwa graag bij 75c’. Later las ik op internet dat het nog vrij lang geduurd heeft voordat de Vereniging Woonexperiment Zwarte Water werd opgericht: op 26 maart 1987. Gert was toen alweer een paar jaar vertrokken uit Overvecht en ik was al negen maanden weg uit de Bellamystraat. Toch goed om te weten dat de ruziënde initiatiefgroep van de beginjaren ’80 uiteindelijk tot iets positiefs heeft geleid.