Vanaf Het Balkon: Cultuur mag wat kosten!

Jan Ravesteijn - Donderdag stelt de Utrechtse gemeenteraad de begroting voor 2015 vast. Voor degenen die het Coalitieakkoord van april 2014 goed gelezen hebben staat daar niet zoveel nieuws in.

Toch zijn er altijd dingen die opvallen. Zo twitterde GroenLinks, raadslid Steven de Vries op 15 oktober tijdens de commissievergadering: “Grote eensgezindheid in #raad030: Geen bezuinigingen op het cultuurbudget!”.

Altijd leuk zo’n uitspraak, maar hoe verhoudt die zich tot de werkelijkheid.

Op de eerste plaats bezuinigt dit College door in 2015 eenmalig geen prijscompensatie te geven aan de gesubsidieerde (dus ook de culturele) instellingen van 1,5 procent. Daarnaast krijgen de grotere culturele instellingen met meer dan € 500.000,- subsidie een extra korting van 2 procent.

Naast de grote drie (Stadschouwburg, TivoliVredenburg en Centraal Museum) raakt dat ook instellingen als bijvoorbeeld ZIMIHC, Theater Kikker, Rasa en het Museum Speelklok.

Tel daarbij op dat het vorige College heeft besloten om de groeiambities met 1 miljoen te halveren en de subsidie van de Stadsschouwburg, TivoliVredenburg en het Centraal museum elk met 2 ton structureel te verlagen en die van Rasa met 5 ton.

Ook wordt er vanaf 2017 ook nog eens 2 miljoen per jaar bezuinigd op de zogenaamde Cultuurconvenant.

Met dit beeld kun je toch niet beweren dat er niet bezuinigd wordt op Cultuur. Behalve als de raad donderdag met de nodige moties en amendementen komt om deze bezuinigen teniet te doen. Maar dat zie ik niet gebeuren.

Wat betreft die bezuiniging van 2 miljoen per jaar op de Cultuurconvenant staat overigens in het Collegeprogramma nog een intrigerend zinnetje: “We zoeken naar middelen voor het nieuwe cultuurconvenant 2017-2020 om de voorgenomen bezuinigingen te repareren”. De hele cultuursector is in spannende afwachting of dat inderdaad gaat gebeuren. In de begroting 2015 is dat bedrag in ieder geval nog niet gevonden.

Moet cultuur dan ontzien worden van bezuinigingen? Gegeven de huidige rijksbezuinigingen op alle fronten van de gemeentelijke taken is dat onmogelijk. Maar het kan wel anders. Zorg er in ieder geval voor dat goede, aantrekkelijke culturele voorzieningen als bijvoorbeeld het Museum Speeldoos niet omvallen. Het is terecht dat de gemeente bijspringt als voor zo’n voorziening een faillissement dreigt.

De SP is kritisch dat zo’n eenmalige kapitaalinjectie een verkeerd signaal afgeeft naar de rest van de sector. Ik ben eerder bang dat het gemeentelijk subsidiebeleid er toe leidt dat meerdere instellingen in de financiële problemen gaan komen. Investeren in een renovatie van de Stadsschouwburg is een goede zaak, maar als je tegelijkertijd bezuinigd op de exploitatie, dan wordt het ook voor goede draaiende voorzieningen wel heel erg moeilijk.

Het nieuwe TivoliVredenburg heeft onlangs haar poorten geopend. Het is een parel voor de stad, maar het heeft veel gekost en gaat ons de komende jaren ook nog wel wat kosten. De geluidslekken moeten gedicht worden. De gemeente kan niet anders doen dan bijpassen.

Laten we ons overigens wel realiseren dat het vooral de fouten zijn van de Projectorganisatie Stationsgebied waar we nu last van hebben. Wat dat betreft heeft het CDA fractie boter op haar hoofd door vorige week donderdag een interpellatiedebat aan te vragen. Het was hun wethouder Harm Janssen die verantwoordelijk was voor de overschrijding van ruim 40 miljoen én die dat jarenlang voor de gemeenteraad verzwegen heeft.

Schrap culturele voorziening Leidsche Rijn

We zullen hard ons best moeten doen om al dat moois van de stad overeind te houden. Wat dat betreft is het op dit moment niet verantwoord om grote investeringen te doen in het creëren in van nieuwe culturele voorzieningen. Als de raad verstandig is, dan besluit zij om de bouw van grote culturele voorziening in Leidsche Rijn te schrappen. Het is onverantwoord om een nieuw cultuurforum te realiseren dat structureel 8 miljoen per jaar gaat kosten. We hebben het dan over een voorziening die zo’n 20 procent van de totale cultuurbegroting opslokt.

Koppel het cultuurbeleid meer aan het toerisme. Het versterken van het toerisme is één van de weinige mogelijkheden die de gemeente heeft om de werkgelegenheid in de stad te stimuleren. Dat creëert vooral ook banen aan de onderkant (horeca, detailhandel, onderhoud, e.d.). Dat bespaart ook op uitkeringen. Het is niet voor niks dat Amsterdam in zijn gemeentebegroting cultuur en economie in één programma geïntegreerd hebben.

Utrecht is een aantrekkelijke stad. Internationaal wordt dat ook beaamd. Het lukt ons alleen nog niet om dat om te zetten in stijgende toerisme aantallen. We gaan in 2015 voor 5 miljoen (de gemeentebijdrage) Utrecht stevig op de kaart zetten met de Tour de France. Laten we daarmee vooral ook Utrecht op de kaart zetten met onze culturele voorzieningen.

In plaats van het verhuizen van het Museum Speelklok naar Amsterdam (ideetje van Paul van Vlijmen, ex-directeur van het Spoorwegmuseum) moeten we meer mensen verleiden naar dit museum te komen. Utrecht zit op goud, we moeten het alleen nog verzilveren.

In de rubriek Vanaf Het Balkon analyseren de oud-raadsleden Vincent Oldenborg en Jan Ravesteijn actuele onderwerpen die op de rol staan van de gemeenteraadsvergaderingen.